228 Yapay Zekâ Tarafından Üretilen Fikir ve Sanat Ürünlerinin Korunması Yapay zekâ teknolojilerinin hukuki statüsüne yönelik ortaya atılan teorilerden ilkinde yapay zekânın eşya olduğu görüşü hâkimdir.101 Bu görüşün temelinde yapay zekâlı varlıkların, eşya kavramının unsurlarına uygun olması yatmaktadır. Yapay zekânın eşya olarak görüldüğü bu teoride, yapay zekâ teknolojileri klasik bir eşya gibi hukuki statüye sahip olmakta ve kişilerin mülkiyetinde bu şekilde yer almaktadır. Bu görüş, yapay zekânın artık sıradan bir eşya, alet gibi görülmesinin günümüz teknolojisine uygun olmayacağı ve yapay zekâ teknolojilerin, kişilerin mülkiyetindeki basit bir eşya gibi görülmemesi gerektiğinden dolayı eleştirilmektedir.102 Genel olarak yapay zekâlı varlıkların sorumlulukları açısından değerlendirilen bu teori, kanaatimizce yapay zekâ tarafından üretilen fikir ve sanat eserlerinin korunması adına da yetersiz kalmaktadır. 2) Yapay Zekânın Köle Olarak Öngörüldüğü Teori İnsanlık tarihinin başlangıcıyla birlikte ortaya çıkan kölelik kavramı, özellikle eski Avrupa ekonomisinin ve sosyal hayatının vazgeçilmez bir unsuru olarak karşımıza çıkmaktadır.103 Bir insan olmalarına rağmen kişi olarak kabul edilmeyen, kendi hür iradeleri olmayan ve mülkiyet hakkı gibi temel insan haklarının sahibi olmayan köleler, ticaret konusu dahi yapılmaktaydı. Roma hukukunda, eşya olarak görülen kölelerin mülkiyetleri efendilerine aitti ve efendileri lehine yarattıkları bütün hakların sahibi yine efendileriydi. Özellikle temel insan hakları kavramlarının dünya üzerinde ön plana çıkması ve bu duruma İngiltere’nin öncülük etmesiyle birlikte kölelik kültürü yavaş yavaş tarihten izini sildirmeye başladı. Yapay zekânın basit bir eşya olarak görülmemesi gerektiğinin düşünülmesi üzerine ortaya atılan görüşlerden bir diğeri de yapay zekânın, kişilerin kölesi olarak kabul edilmesi teorisidir. Bu teorinin temelinde, kölenin efendisinin, onun üzerindeki mülkiyet hakkı ve kölenin, sahibi lehine ortaya koyduğu kazanımlar yatmaktadır.104 Bir kölenin ortaya çıkardığı her şeyin, efendisinin mülkiyetinde olması bu 101 Bak, sf. 217. 102 Bak sf. 218. 103 İsmail Parlatır, “Türk Sosyal Hayatında Kölelik”, Belleten Dergisi, C.47, S.187, 1983, sf.807 104 Özkan Şahin/Şahin sf. 118.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1