229 TBB Dergisi 2023 (164) Aras ÖZKAN teorinin desteklenmesine sebep olmuştur. Bu teoriyi savunanlar, robotlarla en uygun eşleşmenin köleler olduğunu ifade etmektedir.105 Yapay zekâ teknolojilerinin yanı sıra direkt olarak robot kavramı üzerinden açıklanan köle teorisinin savunucuları, robot kavramının yaratıcısı kabul edilen Çek yazar Karel Kapek’in ortaya attığı “Roboti” ifadesinin Çekçe’de zaten esaret, angarya anlamına geldiğini belirtmektedir.106 Köle teorisinin en önemli dayanaklarından biri de robotların haksız fiil sorumlulukları halinde, hukuken çözüme gidilmesinin daha kolay olması düşüncesidir. Yapay zekâlı varlıkların, kendilerine verilen komutlar dışına çıkarak insan öldürmesi örneğinde olduğu gibi sorumluluğun kime ait olacağı önemli bir hukuki tartışmadır. Bir yapay zekâlı varlığın köle olarak kabulü halinde hem hukuki iş ve işlemleri yapabileceği hem de haksız fiil söz konusu olduğunda Roma hukukunda olduğu gibi kölenin sahibinin sorumluluğuna gidilebileceği belirtilmektedir.107 Bu bakımdan, günümüzdeki yapay zekâ teknolojilerinin, haksız fiil sorumluluğuna neden olması halinde, borçlar hukuku anlamında kusursuz sorumluluk türlerinin de uygulanabilmesi muhtemeldir. Köle teorisi; çağdaş hukuk sistemlerinde köleliğin kaldırılmış olması, böyle bir statünün kabulü halinde kendi iradesiyle hareket edebilen varlıklara öngörülen bu statünün ahlaken ve hukuken uygun olmaması nedeniyle eleştirilmektedir.108 Gerçekten de insan hakları bakımından tarihsel süreçte önemli tartışmalara neden olan ve günümüzde kabulü mümkün olmayacak bir statünün, teknolojik gelişmeler ışığında ortaya çıkarılan yapay zekâ teknolojileri üzerinde kabul edilmesi uygun olmayacaktır. 3) Tüzel Kişilik Teorisi Hukuken statüleri tanınan tüzel kişiler, ekonomik ihtiyaçlar sebebiyle ortaya çıkan bir kişilik türüdür.109 Gerçek kişilerden farklı olarak özel düzenlemelere ihtiyaç duymakla birlikte yönetiminde yine insan 105 Taşdemir/Özbay/Kireçtepe, sf. 804. 106 Taşdemir/Özbay/Kireçtepe, sf. 808. 107 Taşdemir/Özbay/Kireçtepe, sf. 812. 108 Bak, sf. 219; Özkan Şahin, Şahin sf. 119. 109 Devrim Aydın, “Tüzel Kişilerin Ceza Sorumluluğu Tartışmaları”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, Y.5, S.10, 2017, sf. 98.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1