253 TBB Dergisi 2023 (164) M. Serhat SARISÖZEN yöneltme” kurumu45 kapsamında avukat, tanığa doğrudan soru yöneltebilecektir. Tanığın beyanda bulunurken sorulan soruya cevap vermemesi, ilgisiz cevaplar vermesi, başka konuları anlatması durumunda sözünün kesilmesi, yasak davranışlar arasında değerlendirilmemelidir. Tanıktan beklenen, sorulan soruya cevap vermesidir. Tanık, sorulan soruya cevap veriyorken, diğer tarafın veya vekilinin, tanığın insicamını bozmak için tanığın sözünü kesmesi şüphesiz uygun olmayan tutum ve davranış olması sebebiyle hâkimin müdahalesini gerektirir. Hukukumuzda avukatın hangi durumlarda tanığa müdahale edebileceği ve sınırlarının ne olacağı düzenlenmemiş olup, Anglo-Amerikan Hukuku kökenli bir kurum olan “soru yöneltme”de avukatın sınırlarının ne olabileceğine ilişkin gerek Federal Delil Kuralları gerekse ABD Barolar Birliği Model Kuralları’nda düzenlemeler bulunmaktadır. Örneğin ABD’de tanığın karakterine yönelik tanıklığa itiraz edilememesine karşın, bunun sınırları Federal Delil Kuralları m.608’de belirlenmiştir. ABD Hukukunda hâkim tarafından tanıklığın takdirinde esas alınan unsurlardan birisi de tanığın karakteri ve itibarıdır. Tanığın doğruluk ve güven konusunda toplumdaki ünü mahkemede ispatlanabilir.46 Karakter tanıklığı, bir tanığın karakter özelliklerini ya da yalancılığını ortaya çıkarmaya yönelik olarak başka bir tanığın düşüncelerinden ve tanıklığından yararlanılarak yapılan tanıklıktır.47 ABD Federal Delil Kuralları’nın 405. maddesi, karakter tanıklığına izin vermektedir.48 Burada tanığın, toplumdaki iyi ya da kötü ünü, duruşmaya konu edilmektedir.49 Bununla birlikte, tanığın güvenilirliğinin önemli ve hassas bir konu olduğu kabul edilerek, karakter özellikleri üzerin45 Geniş bilgi için bkz. Serhat Sarısözen, Medeni Usul Hukukunda Soru Yöneltme ve Çapraz Sorgu, Ankara 2016, s. 27 vd. 46 Alexander Tanford, Keeping Cross-Examination Under Control, Trial Adv. 245, Indiana 1994, s. 286; Sarısözen, s. 167. 47 Anthony Bocchino/David Sonenshein, A Practical Guide to Federal Evidence: Objections, Responses, Rules, and Practice Commentary, Eighth Edition, Lousiville 2006, s. 133; Gordon Cleary/John Tarantino, Trial Evidence Foundations, Costa Mesa 2012, s. 3-60. 48 Bkz. Ronald Clark/George Dekle/William Bailey, Cross-Examination Handbook, Persuation, Strategies and Techniques, New York 2011, s. 182. 49 Clark/Dekle/Bailey, s. 182-185 Paul Mark Sandler/James Kenway Archibald, Model Witness Examinations, Illinois 2003, s. 267; Michael Martin/Daniel Capra/ Faust Rossi, New York Evidence Handbook: Rules, Theory, and Practice, New York 2002, s.219.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1