268 Sağlık Mensuplarının Mali Sorumluluk Sigortalarına Yönelik İsimden Kapsama Bir Eleştiri bilir; bazen ise hürmet ve sevgi sözcüklerinde olduğu gibi anlam temelli20 veya saygı, sayı ve saygın sözcüklerinde olduğu gibi köken temelli21 de ortaya çıkabilir. O hâlde, tabibin tıbbi uygulaması kötü sözcüğü ile nitelenirken, sözcüğün kullanıcı paydaşlarda tezahür ettirdiği anlam ya da çağrışım, irdelenmesi gereken bir konudur. Bu tür irdelemeler ise dil kullanımına, ifade becerisine dayanan ve sosyal, normatif bir bilim olarak kabul gören hukukta önem arz eder ya da etmelidir. B. ANLAM VE KAVRAM OLARAK KÖTÜ SÖZCÜĞÜ Türkiye Türkçesinde kötü kavramını karşılayan sözcükler yönünden bir değerlendirme yapan Gelir, bed22 (bet), fena23, kem24, yaman25, yavuz26 sonuçlarına ulaşmıştır.27 Ayverdi ise sözcüğü, temel anlam 20 Akşehirli, “Temel Anlambilim Üzerine”, s. 40. 21 Akşehirli, “Temel Anlambilim Üzerine”, s. 40. 22 Temel anlam olarak hem Türk Dil Kurumu (TDK) Sözlüğü’nde hem de Kubbealtı Lügatı’nda; “kötü”, “çirkin”, “tuhaf” şeklinde tanımlanmıştır. Bkz. Kollektif, Türkçe Sözlük, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları, 2011, s. 291; İlhan Ayverdi, Misalli Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul, Kubbealtı İktisadi İşletmesi, 2005, s. 345. 23 Temel anlam olarak, TDK Sözlüğü’nde “iyi nitelikte olmayan”, “kötü” şeklinde, Kubbealtı Lügatı’nda ise “hoşa gitmeyecek durumda olan”, “istenen veya gereken nitelikte bulunmayan”, “kötü” şeklinde tanımlanmıştır. Burada, fena sözcüğünün zarf olarak çok, çok fazla, aşırı derecede anlamına gelen bir yan anlamının da bulunduğu belirtilmelidir. Örnek: Koşarken bileğim burkuldu, fena acıyor. Bkz. Kollektif, Türkçe Sözlük, s. 786; Ayverdi, Misalli Sözlük, s. 933. 24 Temel anlam olarak TDK Sözlüğü’nde “kötü”, “fena”, Kubbealtı Lügatı’nda ise “kötü”, “fena”, “değersiz”, “adi” şeklinde tanımlanmıştır. Kem, yan anlam olarak hem TDK Sözlüğü’nde hem de Kubbealtı Lügatı’nda “noksan”, “eksik” olarak da tanımlanmıştır. Bkz. Kollektif, Türkçe Sözlük, s. 1383; Ayverdi, Misalli Sözlük, s. 1637. 25 Temel anlam olarak TDK Sözlüğü’nde “güç”, “etki veya beceri bakımından alışılmışın üzerinde olan (kimse)”, Kubbealtı Lügatı’nda ise “gücü, etkisi, becerikliliği, ustalığı vb. alışılmışın üstünde olan”, “usta” şeklinde tanımlanmıştır. Burada, “yaman”, TDK Türkçe Sözlüğü’nde “kötü”, “korkulan (kimse)” şeklinde ve Kubbealtı Lügatı’nda “kötü”, “fena” şeklinde yan anlamları olduğu da vurgulanmalıdır. Bkz. Kollektif, Türkçe Sözlük, s. 2516; Ayverdi, Misalli Sözlük, s. 3358. 26 Temel anlam olarak TDK Sözlüğü’nde “güçlü”, “çetin” anlamında kullanılan yavuz sözcüğü, Kubbealtı Lügatı’nda temel anlamı ile “fena”, “kötü” şeklinde tanımlanmıştır. “Köktürk yazıtlarında fena, kötü, perişan ve giderek hırsız anlamlarını içeren yabız, yavız sözcüğü ses değişmesiyle yavuz şeklini almış, bu arada da kötü anlamını yitirerek anlam iyileşmesi yoluyla günümüzde iyi, güzel huylu, eli açık, yiğit anlamlarını yüklenmiştir.” şeklindeki bilgi için Bkz. Bahattin Sav, “Anlam Değişmeleri Üzerine Artzamanlı Bir İnceleme”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2003, C. 23, S. 1, s. 163-164. 27 Gelir, “Kötü Kelimesinin Kökeni Üzerine”, s. 83-99.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1