269 TBB Dergisi 2023 (164) Ertunç MEGA olarak, “İstenilen nitelikte olmayan, sâhip bulunması gereken vasıfları taşımayan” şeklinde tanımlamıştır. Ayverdi, kötü sözcüğünün yan anlamlarından bazılarını ise, “ahlak bakımından düşük olan, ahlak dışı”, “zararlı olabilecek yaratılışta olan kimse”, tanımlamıştır.28 Türkiye gerçeği içinde, sözcüğün ahlak bakımından düşüklük veya ahlak dışılık şeklinde tahayyülünün de temel anlama son derece yaklaşmış durumda olduğu gözden kaçırılmamalıdır. Genel anlambilimin kurucusu olarak Alfred Korzybski gösterilmektedir ki Korzybski, genel anlambilim temelinde dili; psikoloji, sosyoloji ve mantık açısından inceleme eğilimindedir.29 Bizim de bu değerler dizisi içinde, kötü sözcüğüne yönelik bazı durumları, sosyal psikoloji açısından birkaç yerden inceleme olanağımız mevcuttur. Bunlardan ilkine işaret etme amacıyla ve günlük kullanıma bir örnek olarak, Delroy Paulhus’un kötü insanlara yönelik deneylerini içeren ve BBC Türkçe Haber Sitesi’nde mevcut olan, aşağıdaki metin verilebilir.30 Diyelim ki zararsız böcekleri kahve öğütme makinasına atıyorsunuz; bu iş hoşunuza gider miydi? Ya da sokaktan geçen herhangi bir insanı sağır edici bir sesle korkutmak? Bunlar Delroy Paulhus’ın içimizdeki kötü insanları anlamak için yaptığı deneylerden bazıları. Kanada’daki British Columbia Üniversitesi’nde psikoloji profesörü Paulhus bazı insanların neden başkalarına acı çektirmekten hoşlandığı sorusuna cevap arıyor. Bu tür insanlar ise sadece psikopatlar ve katiller değil; okuldaki zorbalardan internet trollerine, hatta politikacı ve polis gibi toplumun üst kesimine mensup kişiler bile bu kategoriye girebiliyor. Paulhus, bu insanlar hakkında hemen yargıya varmanın kolay olduğunu söylüyor. “Tanıştığımız insanlar hakkında melek ve şeytan kalıbını kullanma eğilimi taşıyor, dünyamızı iyi ve kötü insanlar olarak basitleştirmek istiyoruz” diyor. Zalimliği mazur görmeye çalışmasa da onun bu tür insanlara yaklaşımı tıpkı bir zoologun zehirli böcekleri incelemesine benziyor. 28 Ayverdi, Misalli Sözlük, s. 1770. 29 Alfred Korzybski, “The Role of Language in the Perceptual Processes”, Perception: An Approach To Personality içinde 170-205 Editörler Robert R. Blake ve Gleen V. Ramsey, New York, Ronald Press Company, 1951, s. 192-193. 30 David Robson, “Kişilik Psikolojisi Kötülüğü Nasıl Açıklıyor?”, BBC News Türkçe, Erişim Tarihi: Ekim 03, 2021, https://www.bbc.com/turkce/haberler/2015/07/150720_vert_fut_kotuluk.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1