274 Sağlık Mensuplarının Mali Sorumluluk Sigortalarına Yönelik İsimden Kapsama Bir Eleştiri Vir malus’un yani kötü adam’ın zıttı olarak kullanılan vir bonus, Roma Hukuku’nun ilk dönemlerinde iyi ve kötü olgusundan ziyade, nobilitas yani asalet ile ilişkilendirilmiş olup, bu değer ölçütü asil bir insanın hâli şeklinde algılanmıştır.47 Bu hâllerin davranış biçimine yönelmesi ise dolus bonus ve dolus malus olmak üzere iki şekilde ele alınmıştır. Bunlardan ilki yani dolus bonus, bona fides ile aykırılık teşkil etmeyen durumları işaret ederken, dolus malus ise karşı tarafı aldatmaya yönelik her türlü kurnaz, kötü niyetli, dürüstlük kuralına uymayan davranışı temsil etmiştir.48 Görülen odur ki, Roma Hukuku’nda ve mevcut hukuk sistemlerinde, kötü sözcüğü, dürüstlük ve iyi niyet kavramlarıyla ilişkilidir. Niyette (Intention İng./Absicht Alm./Intention Fra.) olan bir kötülük ise, duraksamaksızın, istenen bir iradeden köken alır. Makale’nin bu bölümünde Türk kanunlarında kötü sözcüğünün kullanım şeklini analiz edeceğiz. D. TÜRK KANUNLARINDA KÖTÜ SÖZCÜĞÜ 1. Temel Kanunlar Açısından Kötü sözcüğü T.C Anayasası kaynağında incelendiğine; 14. maddede hak ve/veya yetkiler, 58. maddede alışkanlıklar ve 24. ile 76. maddelerde din ve/veya inanç bağlamında kullanıldığı görülmektedir. Kötü sözcüğü Oviedo Sözleşmesi kaynağında incelendiğine, dibacede, “Biyoloji ve tıbbın kötüye kullanılmasının, insan onurunu tehlikeye sokacak eylemlere neden olacağının bilinciyle” söz dizisinde bir kez geçmektedir. Sözleşme’nin İngilizce metnindeki kullanım şekli “Conscious that the misuse of biology and medicine may lead to acts endangering human dignity”, Fransızca metnindeki kullanım şekli ise “ Conscients des actes qui pourraient mettre en danger la dignité humaine par un usage impropre de la biologie et de la médecine” şeklindedir. Oviedo Sözleşmesi içeriğinde incelendiğinde mis-, impropre ya da kötüye zarflarından hangisi ile nitelenir olursa olsun, ortada, -use, usage ya da kullan- şeklindeki fiil köklere atıf bulunmaktadır. Kullanmak fiili, duraksamaksızın, sonu47 Uçaryılmaz, “Roma Hukukundan Günümüz Hukukuna”, s. 92. 48 Uçaryılmaz, “Roma Hukukundan Günümüz Hukukuna”, s. 161.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1