20 Çocuk Hakları Komitesine Bireysel Başvuru Usulü Üzerine Bir Değerlendirme ri sürülse de, günümüzde sosyal hakları garanti eden metinlerin bireysel ve kolektif başvuru yolları öngörmeleri, sosyal hakların dava edilemez nitelikte olduğu fikrini başlı başına çürütmüştür. ÇHK’nin 5 no’u Genel Yorum’u uyarınca “hakların gerçek anlamlarının olması için ihlallerin giderimini sağlamak üzere etkili başvuru yolları bulunmalıdır” ve “taraf devletler, sosyal ve ekonomik haklar dahil olmak üzere, hakların dava edilebilirliğinin sağlanmasına özel dikkat göstermelidir”. 87 Ayrıca, Genel Yorum haklar arasında bir ayrım gözetilemeyeceğini belirterek, sosyal hakların dava edilebilir olduğunu teyit etmektedir.88 Üçüncü İhtiyari Protokol’ün bireysel başvuru yolunu öngörmesiyle; tüm BM temel insan hakları sözleşmelerinde bireysel başvuru yolu tanınmıştır ve bazı yazarlara göre BM sözleşme sistemi içindeki yapbozun son parçası tamamlanmıştır.89 Bireysel başvuru usulü, ÇHS’de ya da ihtiyari protokollerinde garanti edilen hakları ihlal edilen mağdur birey/grupların veya temsilcilerinin iç başvuru yollarını tükettikten sonra, Komiteye başvurabilmeleri yoludur.90 Üçüncü İhtiyari Protokol’e taraf olmakla birlikte devletler, Sözleşme ve/veya ilk iki ihtiyari protokolde yer alan hakları ihlal edilen bireylerin başvuru yapabilmesi konusunda ÇHK’nin yetkisini kabul etmiş olurlar.91 Çocuklar, hiç kuşkusuz ki, AİHS ya da KSHS gibi bölgesel ve uluslararası diğer insan hakları sözleşmelerinde garanti edilen haklardan da yararlanabilir ve bu sözleşmeler çerçevesinde bireysel başvuru yolunu kullanabilir. Bununla birlikte ÇHS sözleşmesi sisteminde bireysel başvuru yapmanın önemi hem Sözleşmenin özel olarak çocukları koruyup onlara haklar vermesi hem de Üçüncü İhtiyari Protokol ışığında bu sistemde çocuğa duyarlı özel kural ve yöntemlerin söz konusu olmasıdır.92 87 p. 24; bu başvuru yolları ulusal hukukta yok ise, uluslararası hukukta öngörülmelidir. Bkz. De Beco s. 369. 88 Skelton, s. 68, 69; Ayrıca bkz. Sloth/Nielsen, s. 49. 89 De Beco, s. 367. 90 BM temel insan hakları sözleşmelerinde bireysel başvuru usulüne ilişkin ayrıntılı bilgi için bkz. Geir Ulfstein, “Individual Complaints”, in: HellenKeller-Geir Ulfstein (ed.), UN Human Rights Treaty Bodies, Law and Legitimacy, s. 73 vd. 91 Individual Complaint Procedures under the United Nations Human Rights Treaties, Fact Sheet no. 7, UN, Geneva-2013, s. 23. 92 Smith, s. 193.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1