30 Çocuk Hakları Komitesine Bireysel Başvuru Usulü Üzerine Bir Değerlendirme diği kararlarında taraf devletlerin yer bakımından yetkilerinin siyasal sınırlar içindeki coğrafi bölge ile sınırlı olmadığını, devlet otoritesinin egemen olduğu yerleri de içerdiğini belirtmektedir. Ayrıca devletin vatandaşı olan çocuklar için sınırları dışında olsa bile ekstra yükümlülükleri olduğu kabul edilmektedir.131 Chiara Sacchi ve farklı on iki ülkeden on beş çocuk ihtiyari protokole taraf olan beş ülke aleyhine (Almanya, Arjantin, Brezilya, Fransa ve Türkiye) iklim değişikliği ve küresel ısınma (özellikle karbon salınımı) konusunda gerekeni yapmadıkları ve bundan dolayı ÇHS’nin belirli maddelerinin ihlal edildiği iddiası ile Komiteye başvurmuşlardır. Başvuru, Komite tarafından beş ülke için ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Komitenin beş ayrı kararı değerlendirildiğinde, son tahlilde kabul edilmezlik kararı verilse de başvuru yer açısından yetki açısından kabul edilmez bulunmamıştır.132 Türkiye’nin Komiteye sunduğu gözlemlerde, başvuruculardan hiçbirisinin ülke sınırları içinde yaşamadığı ve devletle yasal ya da olaylara ilişkin hiçbir ilişkilerinin bulunmadığı; bu nedenle başvurunun Komitenin yetki alanı dışında bulunduğu ileri sürülmüştür. Başvurucular ise taraf devletin iklim değişikliği ve karbon kirliliği konusundaki eylem ve ihmalinden etkilendiklerini ileri sürmektedir. Başvuruculara göre, iklim değişikliği ve bunu takiben çevreye verilen insan haklarını etkileyen zarar global bir meseledir. Taraf devletin karbon emilimi konusunda kendi sınırları içindeki kontrolü, sınırlarının dışında da etkilidir. Komite öncelikle Protokol’ün 2. maddesi uyarınca devletlerin kendi yetki alanlarındaki eylemlerden sorumlu olduğunu tespit etmiş; Protokol’de “sınır” kavramının yer almadığını, sınır dışı yetkinin ise dar yorumlanması gerektiğini belirlemiştir. Bununla birlikte, Komiteye göre, karbon emisyonunun çevreye ve sınırların dışına verdiği zarar, taraf devlet tarafından önceden öngörülebilir bir durumdur.133 4. Zaman Yönünden Yetki Protokol’ün 7/g maddesi uyarınca bir başvurunun kabul edilebilir bulunması için, başvuru konusu ihlalin taraf devleti bağlayan 131 Ortak Genel Yorum No. 4, (Göçmen İşçilerin ve Ailelerinin Korunması Komitesi ve ÇHK), 2017, p. 17/e ve 9; Yer yönünden yetki konusunda bkz. Doek, Individual Communications, s. 10. 132 Chiara Sacchi (author and victim) v. Turkey, (C. No. 108/2019), p.9.2-9.12. 133 p. 9.3-9.12.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1