51 TBB Dergisi 2023 (164) Tijen DÜNDAR SEZER Üçüncü İhtiyari Protokole ilişkin olarak eksik ya da sorun olarak görülüp eleştirilen başlıca hususlar ise; -kabul edilebilirlik şartlarına ilişkin kısıtlayıcı hususların yanı sıra- geçici tedbir kararının istisnai durumlara özgülenmesi, adli yardımın öngörülmemiş olması, kolektif başvuru usulüne yer verilmemesi, bireysel başvuruların karara bağlanmasında bir süre sınırı konmaması, devletlere bilgi vermek için tanınan sürelerin uzunluğudur. Bununla birlikte ÇHK’nin içtihadıyla, Protokol’deki temel ilkeler ışığında (özellikle çocuğun yüksek yararı ilkesi), söz konusu sorunları aşmak konusunda gelişim gösterilmektedir. Örneğin ÇHK, başvuruları çabuk sonuçlandırabilmek adına kabul edilebilirlik ve esasa ilişkin kararlarını kural olarak birlikte almakta, geçici tedbir kararı almak için ise gerekli koşulları geniş yorumlamaktadır. ÇHK, maddi haklara ilişkin içtihadında, hakların bütünselliğine gönderme yapmakta ve kişisel, siyasal, sosyal ve kültürel hakların tümünü çocuğun gelişimi için gerekli görmektedir. Bununla birlikte sosyal hakların gerçekleşmesi konusunda Protokol’den kaynaklanan sınır olarak, aşamalı gerçekleşme kriterinin bulunduğu da belirtilmelidir. Gerek kabul edilebilirlik kriterlerinin ele alınışında gerekse maddi hakların içeriklerinin belirlenmesinde Komite kararları/Görüşleri önem taşımaktadır. Protokol’ün yürürlüğe girmesini takiben ilk yıllarda, usulün henüz bilinmemesi sebebiyle hem az başvuru yapılmış hem de ilk başvurular çoğu kez kabul edilmezlik kararları ile sonuçlanmıştır. Önümüzdeki yıllarda bireysel başvurulara ilişkin kararlar/ Görüşler hem ulusal hukukları hem de diğer uluslararası denetim mekanizmalarının kararlarını daha fazla etkileyecektir. Kaynakça Kitaplar Akyüz Emine, Çocuk Hukuku Çocuk Hakları ve Korunması, 2021-Ankara. Akıllıoğlu Tekin, İnsan Hakları Kavram Kaynaklar ve Koruma Sistemi, Ankara-2019. Algan Müberra, Anayasa Hukukunda Çocuk Hakları, İstanbul-2021. Doğan Bahar, Uluslararası Sözleşmeler Işığında Çocukların Kişisel Hakları, Ankara-2021. Grover Sonja, Children Degending their Human Rights Under the CRC Communications Procedure, On Strengthening the Conventions on the Rights of the Child Complaints Mechanism, London-2015.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1