4 .Õ] dRFXkOaUÕna <|nHOLk .HVLşLPVHO $\UÕPFÕOÕk olmayan haklara ya da eşit olmayanlar, eşit haklara sahiplerse burada tartışma çıkar ve suçlama olur, ifadesiyle dile getirmektedir. Gerçekten de ayrımcılık yasağı ile eşitlik ilkesi arasında çok sıkı bir bağlantı vardır. Adeta bir madalyonun iki yüzü ya da siyam ikizleri oldukları söylenebilir.2 Anayasa Mahkemesi de eşitlik ilkesinin, somut bir ölçü norm olarak ayrımcılık yasağını da içerdiğini belirtmiştir.3 Ayrımcı muamelenin, bir kişi veya gruba yönelik ayırma, dışlama, kısıtlama veya tercihe tabi tutma şeklinde gerçekleşmesi gerekir.4 Ayrıca muamele farklılığının, nesnel ve makul bir gerekçesi de bulunmamalıdır.5 Ayrımcılık, doğrudan-dolaylı ayrımcılık, yapısal ayrımcılık, çoklu ayrımcılık, kesişimsel ayrımcılık gibi çeşitli türlere ayrılabilir. Doğrudan ayrımcılık eşit olmayan muamele vakalarıyla ilgilenirken, dolaylı ayrımcılık sonuçların eşitsizliğiyle ilgilenir.6 Doğrudan ayrımcılık, farklı muamele kavramıyla ifade edilirken, dolaylı ayrımcılık ise farklı etki kavramıyla açıklanır. Doğrudan ayrımcılık, belirli bir özelliğe sahip oldukları için bazı kişileri açıkça daha elverişsiz muameleye tabi tutan kuralları ifade etmektedir.7 Dolaylı ayrımcılık, görünüşte tarafsız hükümler, politikalar veya uygulamaların, belirli bir grubun üyelerini, daha olumsuz etkilediği durumları ifade etmektedir.8 Daha açık bir ifadeyle, aynı durumda bulunan kişi veya gruplara yönelik haklı ve makul olmayan farklı muamele doğrudan ayrımcılık olarak tanımlanır. Dolaylı ayrımcılıkta ise muamele farklılığı olmamakla birlikte, 2 Mesut Gülmez, “İnsan Haklarında Ayrımcılık Yasaklı Eşitlik İlkesi: Aykırı Düşünceler”, Çalışma ve Toplum, S. 2, 2010, s. 221. 3 Anayasa Mahkemesi Birinci Bölüm, “Burcu Reis Başvurusu”, Başvuru No: 2016/5824, Karar Tarihi: 28.12.2021, para. 34, https://kararlarbilgibankasi. anayasa.gov.tr/BB/2016/5824? KelimeAra%5B%5D=ayr%C4 %B1mc%C4 %B1l%C 4 %B1k/E.T. 09. 02. 2022. 4 Council of Europe, “Intersectionality and Multiple Discrimination”, https:// www.coe.int/en/web/gender-matters/intersectionality-and-multiplediscrimination/E. T. 25.07.2022. 5 AİHM, “Dhahbi v. Italy”, Başvuru No: 17120/09, Karar Tarihi: 08.04.2014, s. 2, https://hudoc.echr.coe. int/eng#{%22fulltext%22:[%22Dhahbi%20v.%20Italy%2 2],%22documentcollectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER %22],%22itemid%22:[%22001-169377 %22]}/E.T. 25.07.2022. 6 Hugo Cossette-Lefebvre, “Direct and Indirect Discrimination: A Defense of the Disparate Impact Model”, Public Affairs Quarterly, Vol. 34, No. 4, October 2020, s. 340. 7 Sophia Moreau, “What is Discrimination”, Philosophy & Public Affairs, Vol. 38, No. 2, Spring 2010, s. 154. 8 Cossette-Lefebvre, a.g.m., s. 341-342.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1