179 7BB 'HUJLVL BanX ùø7 .gù*(52ö/8 da belirlenmelidir. Dahil etme ve katılma bakımından oldukça önem taşıyan bir husus da sürmekte olan bir tahkim yargılamasında hangi aşamaya kadar davaya dahil etme ve katılmanın mümkün olduğunun düzenlenmesidir. Bunun yanında dahil etme ve katılma konusunda karar vermeye yetkili makamın öngörülmesi de gerekir ki, tahkim kurumlarının kurallarında genellikle Divan ve hakem heyeti yetkili kılınmaktadır. Dahil etme veya katılma ile ilgili karar verilirken dikkate alınacak hususların da önceden belli olması önemlidir.16 IV. DAHİL ETME VE KATILMA’NIN HUKUKÎ DAYANAĞI Davaya dahil etme/katılma konusunda taraflar arasında anlaşma bulunabileceği gibi,17 bu konuda lex arbitri hükümlerinde düzenleme bulunup bulunmadığı da dikkate alınmalıdır. Ancak ulusal tahkim kanunlarında çok taraflı yargılamalarla ilgili olarak davaların birleştirilmesine ilişkin hükümler bulunurken,18 davaya dahil etme ve katılma ile ilgili hükümlere daha nadiren yer verilmiştir.19 Dahil etme ve katılma ile ilgili hüküm içeren ulusal kanunlardan biri Belçika Usul Kanunu (Belgian Judicial Code)’dur. Kanun’da 2013 yılında tahkime ilişkin 16 Gordon Smith, “Comparative Analysis of Joinder and Consolidation Provisions Under Leading Arbitral Rules”, Journal of Int’l Arbitration, 2018, Vol. 35, No. 2, s.176. 17 Born, 1517; Smith, 174-175. Çok taraflı tahkim kayıtları kapsamında dahil etme ve katılma usulü ve şartları belirlenebilir. Örneğin, birden fazla sözleşmenin ve birden fazla tarafın söz konusu olduğu ilişkilerde, sözleşmelerde aynı veya uyumlu tahkim kayıtlarına yer verilebilir; ayrıca tarafların dahil etme, katılma ve birleştirme konusunda rızaları kayıt altına alınabilir. Ancak, bu şekilde önceden tasarlanmış çok taraflı veya dahil etme – katılma konusunda açık rıza verilen tahkim kayıtlarının bulunmadığı hallerde tahkim anlaşmasının üçüncü kişilere teşmili mümkün ise (dahil etme/katılma konusunda zımnî iradelerin var olduğu anlayışından hareketle) dahil etme veya katılma talebi olumlu sonuçlanabilir. Çok taraflı ve/veya birden çok sözleşmenin söz konusu olduğu ilişkilere ilişkin tahkim kayıtları hakkında bkz. Gary Born, International Arbitration and Forum Selection Agreements, 6th ed., Kluwer Law International 2021, s. 292-300. 18 Bkz. Born, 2794. Hollanda, Kanada ve Hong Kong hukukunda mahkemelerce tahkim yargılamalarının birleştirilmesine imkân veren düzenlemeler kabul edilmiştir. Amerika Birleşik Devletleri’nde de uygulamada mahkemelerin birleştirme yönünde karar verebildiği; özellikle taraflar anlaşmışsa birleştirmenin mümkün olduğu görülmektedir. Bu konuda bkz. Hanotiau, 345-348. 19 UNCITRAL’in Milletlerarası Ticarî Tahkime İlişkin Model Kanunu’nda da dahil etme, katılma ve birleştirme ile ilgili hüküm bulunmamaktadır. Bkz. UNCITRAL Model Law on International Commercial Arbitration, 1985 with Amendments as adopted in 2006, https://uncitral.un.org/sites/uncitral.un.org/files/media-documents/uncitral/en/19-09955_e_ebook.pdf (05.01.2023).
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1