211 7BB 'HUJLVL ,şÕO (*(0(1 '(0ø5 heyetinin tespitlerinde yardımcı olması amacıyla atamıştır.21 Hakem / uzlaşma heyetinin teknik konularda tarafların sunduğu uzman görüşlerini yeterli görmemesi veya bunların arasında uyumsuzluk olduğunu fark etmesi durumunda, Konvansiyon m. 43’te sayılmamış olsa bile vakıaların tespiti için kendisinin bir uzman ataması mümkündür. Vakıa tespiti görevi gene hakemlerde olmakla birlikte, atanan uzmanın görevi, hakem heyetine vakıa tespitinde yardımcı olmaktır; dolayısıyla bir yetki devri burada söz konusu değildir. Hakem / uzlaşma heyetlerinin doğru karar verebilmeleri için vakıaların doğru tespit edilmesi gerekir. Vakıaların doğru tespit edilmesi, doğru karar verebilmenin bir ön adımıdır ve hakem / uzlaşma heyetinin görevi dahilindedir. Ancak bazı hallerde ihtilafın çözümünün dayalı olduğu vakıaların belirlenmesi, yüksek bir teknolojik bilgiyi gerektirir. Böyle bir durumda hakem / uzlaşma heyeti, Konvansiyon m. 43’e göre vakıa tespiti için kanaatimizce uzmana (vakıa tespitçisi / fact-finder) başvurabilir.22 II. EK MEKANİZMA KURALLARI (1978) ÇERÇEVESİNDE VAKIA TESPİTİ A. GENEL OLARAK 1978 EK MEKANİZMA KURALLARI 1978 Ek Mekanizma Kuralları (1978 EMK) m. 2’ye göre, Ek Mekanizma Kurallarının uygulama alanı, Konvansiyon m. 25/(1) kapsamında olmayan hukuki ihtilaflardır. Ek Mekanizma Kurallarına tabi kılınabilecek ihtilaf grupları 1978 EMK m. 2’ye göre şu şekilde gruplandırılmıştır: (a) bir yatırımdan doğrudan doğruya kaynaklanan hukuki uyuşmazlıkların hallinde, uyuşmazlık tarafı devletin veya yatırımcının 21 Perenco Ecuador Limited v. Republic of Ecuador, ICSID Case No. ARB/08/6, Award 27.09.2019, Perenco v. Ecuador, Award, 27 Sept 2019 (jusmundi.com), E.T: 24.11.2022. 22 Schreuer, age, s. 910; Yamamoto, agm, s.466. Burada aksi yönde bir görüş de vardır. Bu görüşe göre, Konvansiyon m. 43, heyetin bağımsız bir uzman atayabilmesinden bahsetmez; sadece başka delillere de başvurulabileceğinden söz eder. Eğer Konvansiyonda heyete böyle bir yetki verilmesi amaçlansaydı, bunun maddede açıkça düzenlenmesi gerekirdi. Bunun yanı sıra Konvansiyon m. 43 ve Tahkim Kuralları m. 36, delillerin taraflarca temin edilmesi ile tahkim heyeti tarafından doğrudan temin edilmesi arasında bir fark ortaya koymuştur. Bu düzenlemeler, hakem heyetine taraflardan delil temin etmesini isteme yetkisini vermekle birlikte, bağımsız bir uzman atama yetkisini vermemektedir. İkinci bir seçenek, hakem heyetinin ihtilafla bağlantılı yeri bizzat ziyaret etmesidir. Dolayısıyla bu düzenlemede hakem heyetinin kendi başına yapabileceği tek bir delil tespitinden bahsetmektedir ve bağımsız bir uzman atamak burada sayılmamıştır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1