258 'HSUHP YH BHn]HUL )HOkkHW 'XUXPOaUÕnda 0HdHnv 8VO +XkXkX 6RUXnOaUÕ +akkÕnda olan tarafa karşı etkin hukukî korumaya erişebilmesi esastır.7 Bu açıdan medenî usûl hukukunun, sosyal devlet ilkesinin gereğini sağlayacak şekilde tasarlanması ve medenî usûl hukukuna ilişkin hükümlerin sosyal devlet ilkesi ışığında yorumlanması ve uygulanması önem arz eder. Bu kapsamda meydana gelen doğal afetin boyutları ve depremzedeler bakımından ağır sonuçları gözetilerek hak arayan kişilerin adalete erişiminin kolaylaştırılması, sürelere ilişkin esneklik sağlanması, adlî yardıma ulaşımın kolaylaştırılması ve bazı usûlî kurumların daha hassas uygulanması düşünülebilir. Örneğin, adlî yardıma ilişkin taleplerin incelenmesinde daha özenli ve durumun gereğine uygun şekilde hareket edilmesi, mahkemeye erişim hakkı kapsamında doğabilecek hak ihlâlleri ve mağduriyetlerin önüne geçebilmek adına önemlidir. Usûl ekonomisi ilkesi kapsamında, yargılamaların sürüncemede bırakılmadan, iş yükünün izin verdiği ölçüde hızlı şekilde yürütülmesi gerekir. Taraflarca getirilmesi talep edilen belgelerle ilgili yazışmaların dikkatli bir şekilde yapılması ve yazılan müzekkerelerin akıbetinin takip edilerek zaman kaybına engel olunacak şekilde bunların toplanması hususunda gerekli özen gösterilmelidir. Bu hususlara uyulması, re’sen araştırma ilkesinin geçerli olduğu davalar ve çekişmesiz yargı işlerinde daha da önemlidir. Özellikle çok sayıda enkaz olduğu ve muhtemel can kaybı sayısı gözetildiğinde, örneğin gaipliğe ilişkin Türk Medenî Kanunu’nda öngörülmüş olan sürelerin bir an önce tamamlanabilmesi için hak sahipleri tarafından yapılan gaiplik başvuruları vakit kaybetmeksizin işleme almalı, belirlenecek sürenin (TMK m. 33/3) meydana gelen doğal afetin boyutları gözetilerek çok uzun olmaması ve sürenin başlaması için ilânın ivedilikle yapılması hususlarında özenli davranılmalıdır. Bu konuda gerek yargılamayı yürütecek hâkim eksiğinin gerekse bu konuda göre alacak personel eksikliğinin giderilmesi sağlanmalıdır. Tekrar belirtmek gerekir ki, hukuk devleti, sosyal devlet ve sosyal usûl anlayışı yanında, bu konudaki eksiklikler Devletin adalete erişim konusundaki yükümlülüklerini de yerine getirmemesi sonucunu doğuracak ve hak ihlâli anlamına gelecektir. 7 Sungurtekin Özkan, s. 568-569; Akkan s. 41 vd.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1