278 'HSUHP YH BHn]HUL )HOkkHW 'XUXPOaUÕnda 0HdHnv 8VO +XkXkX 6RUXnOaUÕ +akkÕnda Tüm bu sebeplerle tarafın doğru gösterilmesi önem taşımaktadır. Bu noktada tarafta bir yanlışlık ve eksiklik söz konusu olursa, tarafta iradî değişiklik yoluna gidilmesi mümkün olabilir (HMK m. 124). Böyle bir durumda çoğunlukla karşı tarafın rızasına ihtiyaç duymadan, talep üzerine hâkim kararıyla bunun gerçekleştirilmesinin şartları oluştuğunu söyleyebiliriz (HMK m. 124/3-4).32 Çünkü, depremin ortaya çıkardığı durum sebebiyle davalıyı doğru tespit etmek mümkün olmayabilir veya birden fazla sorumlu olması hâlinde davalı tarafta eksiklik olabilir. Böyle durumlarda kanunun bu konuda tanıdığı imkânın kullanılmasına izin verilmelidir. Taraflarla bağlantı içinde davacı ve davalı tarafta dava arkadaşlığı (HMK m. 57- 60) hükümlerinin yerinde işletilmesi yanında, taraf ve dava ehliyeti, dava takip yetkisi, temsil (HMK m. 50-56) gibi kurumlara da dikkat edilmelidir. Bu çerçevede, sorumlular arasındaki ilişkiye göre, taraf konumunda olmasa dahi, hakların kullanılması, rücû ilişkileri bağlamında aslî müdahale, fer’i müdahale ve davanın ihbarı hükümleri de uygulama alanı bulacaktır (HMK m. 61-70). Bunların gereği gibi ve zamanında yapılması bir yandan hak kayıplarına yol açacak diğer yandan da yargılamaların gereksiz yere uzamasına, hatta hüküm verilse dahi bunların icrası ve takibi sorunlarına yol açacaktır. H. ADLÎ YARDIM Açılacak davalar ve yapılacak başvurular hakkında önemli bir husus ise yargılama harç ve giderleridir (HMK m. 323 vd.). Şu anda deprem mağdurlarının birçoğunun, başvurulacak hukukî yollarda bunları maddî olarak karşılaması neredeyse imkânsızdır. Adlî yardım, kişilerin yargı mercileri önünde haklarını arayabilmeleri ve savunma haklarını kullanabilmeleri amacıyla kabul edilen bir kurumdur.33 Dolayısıyla adlî yardım, mahkemeye erişim yönünden, önemli bir adil 32 Karşı tarafın rızası aranmaksızın iradî taraf değişikliğine izin verilen hâllere ilişkin olarak bkz. Hülya Taş Korkmaz, Medenî Usûl Hukukunda İradî Taraf Değişikliği, Ankara 2014, s. 182 vd. 33 Oğuz Atalay, Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku, 15. Bası, İstanbul 2017, s. 2410-2411; Baki Kuru, Hukuk Muhakemeleri Usulü, 6. Bası, C. V, İstanbul 2001, s. 5418; Mehmet Akbal, Medeni Yargılama Hukukunda Adli Yardım, TBBD, C. 93, 2011, s. 148. Adlî yardım kurumu hakkında kapsamlı bir çalışma için bkz. Oğuz Atalay, Medenî Usûl Hukukunda Adlî Yardım, Ankara 1986.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1