279 7BB 'HUJLVL 0XKaPPHW g=(.(6 (IH ',5(1ø6$ yargılanma hakkı güvencesidir.34 Adlî yardım, malî olanakları yetersiz olan kişilerin bir davanın getireceği malî yüklerden geçici olarak muaf tutulmasını sağlar.35 Yargı organlarının uygulamada adlî yardım konusunda çok da kolay karar vermediği bilinen bir gerçektir. Bu konuda en uygun çözüm, aslında başlangıçta önerdiğimiz bu tür durumlar için yapılacak çerçeve düzenlemede özel hüküm konulmasıdır. Ancak bu yapılmamıştır. Bu konuda bir özel düzenleme olarak 4539 sayılı Doğal Afet Bölgelerinde Afetten Kaynaklanan Hukukî Uyuşmazlıkların Çözümüne ve Bazı İşlemlerin Kolaylaştırılmasına İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabulü Hakkında Kanun’un 3. maddesinin 1. fıkrasında, doğal afete maruz kalanların istemleri hâlinde, afetten kaynaklanan hukukî uyuşmazlıkların çözümüne ilişkin her türlü dava ve işlemlerde adlî yardım hükümleri uygulanacağı düzenlenmiştir.36 Hem bu özel düzenlemenin gereği olarak hem de genel anlamda deprem karşısında, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 334. vd. hükümlerinde düzenlenen adlî yardımın şartlarının deprem mağdurları için gerçekleştiği kanaatindeyiz. Bu konuda özellikle ilgili makamlardan, hatta e-Devlet üzerinden alınacak belgelerle yapılacak başvurular kapsamında adlî yardım taleplerinde makul davranılması gerekmekte, mağdur olanı daha da mağdur edici bir yol izlenmemelidir. Örneğin, yapılan e-Devlet sorgulamasında adlî yardım talebinde bulunan kişinin üzerinde kayıtlı taşınmaz bulunsa bile, bu taşınmazın yıkılmış veya kullanılamaz hâlde olması mümkündür. Dolayısıyla yapılan incelemenin, adlî yardım talebinde bulunan kişinin açıklamalarıyla birlikte değerlendirilmesi ve adlî yardım kurumunun amacı gözetilerek karar verilmesi gerekir. Ayrıca, şartlar değerlendirilerek aslında geçici bir muafiyet olan adlî yardımla yapılan ödemeler, kişilerden daha 34 Sibel İnceoğlu, İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında Adil Yargılanma Hakkı, 4. Bası, İstanbul 2013, s. 12; Abdullah Çelik, “Bireysel Başvuru Kapsamında ‘Adli Yardım’”, Bireysel Başvuru İncelemeleri, Ankara 2013, s. 87; Atalay, Pekcanıtez Usûl, s. 2412-2413. Ayrıca bkz. AİHM Kreuz/Polonya kararı, Başvuru No. 28249/95, 19.6.2001, p. 62-67. 35 Atalay, Adlî Yardım, s. 87; Kuru, Şerh, C. V, s. 5418. Örneğin, “[…] Adli yardım fakir bir kimsenin bir davanın gerektirdiği oldukça kabarık olan harç ve masrafları sağlayamaması durumunda, bu mali külfetlerden geçici olarak muaf tutulmasıdır […]” 3. HD, 14.01.2019, 7537/31 (Lexpera Hukuk Bilgi Sistemi). 36 Ayşe Kılınç, Medenî Usûl Hukukunda Adlî Yardım, Ankara 2013, s. 347.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1