290 'HSUHP YH BHn]HUL )HOkkHW 'XUXPOaUÕnda 0HdHnv 8VO +XkXkX 6RUXnOaUÕ +akkÕnda depremle ilgili olan veya o bölgede herkesin bilgisinde olan hususlarda ayrıca ispata gerek duyulmaması, ispatının istenmemesi, boşuna zaman kaybedilmemesi gerekir. 2. İspat Ölçüsü Bakımından Değerlendirme Esasen bir davada aranan ispat ölçüsü, yani hâkimde iddia konusunda oluşturulması gereken kanaat, tam ispat, o vakıa veya vakıaların varlığı ya da yokluğu konusunda tam kanaattir.54 Ancak belirli durumlarda, kanunda açıkça belirtilen hâllerde (örneğin, tedbir, tespit gibi) veya işin niteliği tam ispatı mümkün kılmıyorsa, yaklaşık ispatla da yetinilebilir. Böyle durumlarda, davacılar iddialarını ağırlıklı bir ihtimalle ispat ederlerse, tam ispat aranmadan da yaklaşık ispatla yargı organları, davalı kişi veya kurumlar aleyhine karar verebilir. Depremden dolayı bazı konularda istense de tam ispat gerçekleşemeyecektir. Örneği, gaiplik hâlinde, ölüm ahvali içinde kaybolmada, birçok zarar kalemlerinde bu durum karşımıza çıkacaktır. Keza bazı zararlar bakımından hakkaniyete göre maddî hukuk hesaplamaları gerekebilecektir. Hukuk yargılamasında, ceza yargılamasındaki gibi şüpheden sanık yararlanır kuralı mevcut değildir. İspat yükü, delil ikame yükü ve ispat ölçüsü her durumda değerlendirilmelidir. Şu andaki mevcut durumda ise bunlar davalılar değil, ağırlıklı olarak davacılar lehinedir. Olumsuzluğun sonuçlarına daha çok davalılar katlanacaktır. Çünkü, tam ispatın hukuken ve fiilen mümkün olmadığı durumda, mutlaka bu yönde bir arayış hukuk yargılaması bakımından doğru değildir.55 3. İspat Türleri Bakımından Değerlendirme Burada ispat bakımından karşımıza çıkacak diğer bir durum ise, bu tür davalarda doğrudan ispatın her zaman mümkün olamamasıdır. Örneğin, davayla ilgili yerdeki enkaz kaldırılmış olabilir. Böyle bir durumda o binadan doğrudan örnek alınması onun üzerinden ta54 Atalay, Pekcanıtez Usûl, s. 1719; Atalı/Ermenek/Erdoğan, s. 485; Tanrıver, s. 858; Görgün/Börü/Kodakoğlu, s.423. 55 Bilge Umar/Ejder Yılmaz, İsbat Yükü, 2. Bası, İstanbul 1980, s. 19, 65, 164; Bilge Umar, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, 2. Bası, Ankara 2014, s. 585-586; Konuralp, s. 28-29; Çiftçi, s. 385.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1