297 7BB 'HUJLVL 0XKaPPHW g=(.(6 (IH ',5(1ø6$ yı ile ilişkisi, bu ortalama insan tipolojisinin bu durum karşısındaki durumu, davranışı onun da sorumluluğunu belirleyecektir. Örneğin, bir bina nasıl yapılması gerekiyorsa teknik ve hukukî çerçevesi belirlidir, buna uymayan, deprem karşısında yıkılan bina sebebiyle bunun sonuçlarına katlanacaktır; yine buna izin veren, denetleyen ya da bu binayı satan, kullanırken binaya zarar verenlerin de farklı sorumlulukları olacaktır. Sorumluluğun hukuk, ceza, idare hukuku gibi alanlarda farklı yansımaları söz konusudur. Şüphesiz her sorumluluğun bir uyuşmazlığa, her uyuşmazlığın bir yargılamaya dönüşmesi yüksek ihtimaldir. Bu uyuşmazlıkların kamusal yönü ve özel hukuk yönü olacaktır. Biz bu çalışmada uyuşmazlıkların özellikle medenî usûl hukuku alanında doğuracağı sorunları ve sorunlara yönelik yine usûl hukuku kapsamındaki çözümleri ortaya koymaya çalıştık. Medenî usûl hukuku alanında farklı felâket durumlarına ilişkin bazı özel düzenlemeler gerekse de esasen çoğu yargılama sorununun yine medenî usûlün kendi kurum ve kuralları içinde çözümü vardır. Bu çerçevede ulaştığımız temel sonuçları burada özetlemeye çalışırsak: 1. Öncelikle belirtmek gerekir ki somut olarak gerçekleşen Kahramanmaraş merkezli deprem ve genel olarak da buna benzer felâketler birçok yönden temel haklarla bağlantılı sorunları içermektedir. Yaşam hakkı, mülkiyet hakkı, insan onuru gibi temel hak bağlantılı sorunlar yanında, konumuz bakımından da etkin hukukî koruma, adalete erişim ve adil yargılanma sorunları yönünden ciddî bir potansiyel mevcuttur. Bu durumlarda ve önümüzdeki dönemde somut olarak farklı açılardan bireysel başvuru sorunu da ortaya çıkacaktır. 2. Ortaya çıkacak uyuşmazlıklar ve yargılamalar bakımından yargılama ilkeleri gereği gibi uygulanır, yargı organizasyonu bu soruna uygun işler, yargılamayla ilgili gerekli tedbirler alınırsa bu sorunların aşılması daha kolay olacaktır. Bu noktada diğer yargılama ilkeleri yanında, özellikle sosyal usûl yaklaşımının dikkatle ele alınması ve farklı açılardan uygulanması hem sorunların çözümünü kolaylaştıracaktır hem de birçok açından gerekli ve zorunludur. Bu konuda gerekli düzenlemeler de mevcuttur. Örneğin, adlî yardım, ispat kolaylıkları, ispat hakkının sağladığı imkânlar, dava türleri çerçevesinde yararlanılacak başvuru yolları bu kapsamdadır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1