317 TBB Dergisi 2023 (165) A. Füsun ARSAVA rası konferansa verilen görevlendirme paralelinde hazırlanan reform sözleşmesi anayasa sözleşmesini içerik olarak mümkün olduğunca koruyarak onu ikâme etmiştir. Reform sözleşmesi içerik ve kurumsal olarak yapılabilmesi mümkün olan reformların sınırını ortaya koymuştur.38 Reform sözleşmesinde “anayasa” kavramı kullanılmamıştır. Bu şekilde Avrupa için bir anayasa yaklaşımından vazgeçilmiştir.39 Reform sözleşmesinde devlet yahut anayasayı çağrıştıran kavram yahut sembollerin kullanılmasından (bayrak, marş) vazgeçilmiştir. Aynı şekilde Anayasa Sözleşmesinde kullanılan “Avrupa Kanunu” ve “Avrupa Çerçeve Kanunu” terminolojik olarak reform sözleşmesinde yer almamıştır. Bütün bu gelişmeler AB’de bir AB anayasası yapmaktan vazgeçildiğini göstermekle beraber, anayasallaşma sürecinin akamete uğradığı anlamını taşımamaktadır. Kurucu anlaşmalar başlangıçtan itibaren şeklen Uluslararası Hukuk anlaşması olarak yapılmış olsalar da maddi içerikleri itibariyle anayasal karakterli hükümler içermektedir. Kurucu anlaşmalar kurumsal yapıyı, kurumsal yapıda yer alan organların strüktürünü, yetkilerini, görevlerini belirlemekte, onların faaliyetlerinin dayanağı olan kuralları belirlemekte, üye devletler ve Birlik yurttaşları bakımından bağlayıcı davranış normları öngörmektedir. Bu bağlamda ulusal anayasalar paralelinde AB’nin kurumsal yapısında yer alan organların fonksiyon ve strüktürünü kuvvetler ayrılığı modeline uygun olarak belirleyen normlar ve primer hukukla eşit hiyerarşi ile geçerli olan, Birlik organlarını bağlayan AB Temel Haklar Şartı Birliğin karakteristik anayasa kuralları olarak nitelendirilmektedir. Birliğin istinat ettiği değerleri (hukukun üstünlüğü, eşitlik, özgürlük, demokrasi, insan onuru, insan hak ve özgürlüklerine azınlık hakları dahil olmak üzere saygı) Maastricht anlaşmasından itibaren primer hukukta ulusal anayasaların değiştirilmesi mümkün olmayan (ebedilik kuralı) prensipleri paralelinde ortaya koyan ve bu değerleri çoğulculuk, dayanışma, adalet, ayrımcılık yasağı, hoşgörü, subsidiarite, kadın erkek eşitliği ilkelerini benimseyen tüm üye devletlerde ortak 38 Klaus Hänisch, “Ende gut-alles gut? Anmerkungen zum Reformvertrag”, Integration 2007, s.499 39 Thomas Oppermann, “Europäische Verfassung -ein Unwort?”, Festschrift (Armağan) Günther Hirsch, München (2008), s.293
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1