206 )iNir Ye 6DnDW (serOeri KDnunu Ye AYruSD BirOi÷i DireNWiÀeri KDSsDPÕnGD BiOgisDyDr leme, silme ya da değişiklik yapılması veya hazırlık tasarımlarının bir programlama diline veya bir koda dönüştürülmesi şeklinde karşımıza çıkmaktadır. O halde kod formlarının birbirine çevrilmesi, eser sahibinin haklarından işleme hakkının ihlali olarak değerlendirilmelidir. Bu noktada eser sahibinin çoğaltma hakkı bakımından da bir değerlendirme yapmak uygun düşmektedir. Zira FSEK’te bilgisayar programlarının her türlü geçici çoğaltılmasını gerektirdiği ölçüde, programın yüklenmesi, görüntülenmesi, çalıştırılması, iletilmesi ve depolanması fiillerinin çoğaltma hakkı kapsamında değerlendirileceği açıkça ifade edilmektedir. O halde kod formlarının çevrilmesi her ne kadar işleme hakkı çerçevesinde değerlendirilmesi gereken bir eylem olarak belirtilmiş olsa da somut olayda çoğaltma fiilinin de gerçekleşmesi mümkün görünmektedir.32 Zira bilgisayar programının, bir bilgisayar aracılığıyla kaynak koduna çevrilmesi için, diğer eser türlerinden farklı olarak çoğunlukla bir yükleme fiilinin de gerçekleşmesi gerekecektir. Kod formlarının çevirisine ilişkin istisna getiren FSEK m. 38/6’da “…bilgisayar programının çoğaltılması ve işlenmesi anlamında kod’un çoğaltılmasının ve kod formunun çevirisinin de zorunlu olduğu durumlarda…” şeklinde bir hükümle konuyu düzenlemektedir. Bu açıklamalar altında kod formlarının çevirisi, somut olay bazında değerlendirme yapmak daha uygun düşmekle birlikte, eser sahibinin çoğaltma hakkının ihlaline de yol açabilecektir. Netice olarak açıklandığı üzere, kod formlarının çevirisine ilişkin eylemlerin, eğer istisnalardaki şartları taşımıyorsa, eser sahibinin mali haklardan işleme ve çoğaltma hakkının ihlali olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. C. BİLGİSAYAR PROGRAMININ KAYNAK KODUNA ÇEVRİLMESİNİN ESER SAHİBİNİN HAKLARINA GETİRİLEN İSTİSNALAR BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ 91/250 sayılı Direktif, bilgisayar programlarının bir eser türü ola32 Tekinalp, programın çevirisinin açıkça çoğaltma olduğunu ifade etmektedir; Tekinalp, s. 119 N. 31b; Buna karşılık Bozgeyik ve Bozgeyik, FSEK m. 38/6’da yer alan kodun çoğaltılması nesne kodunun çoğaltılması anlamına geldiğini, kod formlarının çevirisinin ise, nesne kodundan kaynak koduna çevirmeyi ifade ettiğini vurgulamaktadır; Bozgeyik/Bozgeyik, s. 94.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1