209 TBB Dergisi 2023 (166) Selin ÖZDEN MERHACI bir fiil için kullanılmasına izin vermemiştir. O halde FSEK m. 38/6’da yer alan şartlara uygun kaynak koduna çevrilen programın, kullanım bakımından da bazı sınırlara tâbi tutulduğu görülmektedir. 2- 91/250 Sayılı Direktif m. 5 ve FSEK m. 38/3 Kapsamında Hata Düzeltme de Dâhil Amaca Uygun Kullanım İstisnası Açıkça kaynak koda çevirme her ne kadar sadece Direktif m. 6 ve FSEK m. 38/6 uyarınca araişlerliğe ilişkin olarak düzenlenmişse de konu bakımından önem taşıyan bir diğer hüküm Direktif m. 5(1) ve FSEK m. 38/3’de yer alan bilgisayar programlarında amaca uygun kullanım için eser sahibinin haklarına istisna getiren hükümdür. Bu madde altında koda çevirme, açıkça ele alınmamış olmakla birlikte, aşağıda görüleceği üzere ABAD, bu hüküm kapsamında da kaynak koda çevirmenin mümkün olabileceğini kabul etmektedir. Maddeye göre “sözleşmede belirleyici hükümlerinin yokluğu durumunda hata düzeltme de dâhil, bilgisayar programının düşünüldüğü amaca uygun kullanımı için gerekli olduğu durumda, bilgisayar programının onu hukuki yollardan edinen kişi tarafından çoğaltılması ve işlenmesi serbesttir.” O halde yukarıda bahsedildiği üzere nesne kodunun kaynak koduna dönüştürülmesi, kural olarak eser sahibinin haklarından birisi olmakla birlikte, eğer hata düzeltme dâhil, amaca uygun kullanım için gerekliyse, eser sahibinin izni olmadan ve eser sahibinin haklarına bir ihlal olarak değerlendirilmeden yapılabilmesi mümkün olabilecektir. Her ne kadar bu maddede yer alan işleme fiilinin, nesne kodundan kaynak koduna çevirmeyi kapsayıp kapsamadığı açık bir şekilde ifade edilmemiş olsa da gerek bilgisayar programlarının işlenmesine ilişkin yukarıda yaptığımız açıklamalar, gerek aşağıda ele alacağımız ABAD kararında açıklanacağı üzere, işlenmenin kodların çevirisini içerdiği kabul edilmektedir. Zira Alman hukukunda da istisnai hallerde hata düzeltme için kod formlarının çevirisinin mümkün olabileceği değerlendirilmektedir.36 FSEK m. 38 ve Direktif m. 5(1)’de yer alan bu istisnanın uygulanabilmesi için ilk şart, hata düzeltme de dâhil, programın düşünül36 Malte Grützmacher, “UrhG § 69e Dekompilierung”, Praxiskommentar Urheberrecht, ed. Wandke, Arthur Axel/Bullinger Winfrid, Beckonline, 2022, § 69e Rn. 29 <beck-online.beck.de> Erişim Tarihi: 23.11.2022.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1