211 TBB Dergisi 2023 (166) Selin ÖZDEN MERHACI 3- Eser Sahibinin Haklarına Getirilen İstisnalara İlişkin Değerlendirme Netice olarak bir programın kaynak koda çevrilmesi işlemedir ve işleme hakkı eser sahibinin münhasır haklarından biridir. Dolayısıyla istisnalar saklı kalmak kaydıyla bir bilgisayar programının nesne kodundan kaynak koduna çevrilmesi eser sahibinin haklarına ihlal oluşturacaktır. Buna karşılık Direktif ve FSEK iki halde bir bilgisayar programının nesne kodunun kaynak koduna çevrilmesine izin vermektedir. Bu haller Direktif m. 5 ve FSEK m. 38/3’de yer alan hata düzeltme dâhil, bilgisayar programının düşünüldüğü amaca uygun kullanımı için gerekli olduğu durumlarda kaynak koda çevrilmesi ve Direktif m. 6 ve FSEK m. 38/6’da yer alan araişlerliğin sağlanması amacıyla kaynak koda çevirmeye ilişkin hükümlerdir. Bu hükümlerde yer alan şartların oluşmaması halinde ise bilgisayar programının kaynak koda çevrilmesi eser sahibinin haklarına aykırılık teşkil edecektir. Yanı sıra konu bakımından önem arz eden bir hüküm de FSEK m. 38/son’dur. Bu hükme göre “Altıncı ve Yedinci fıkra hükümleri, programdan normal yararlanma ile çelişir veya hak sahibinin meşru yararlarına makul olmayan müdahale eder şekilde kullanılmasına izin verecek tarzda yorumlanamaz”. Görüleceği üzere bu hüküm, FSEK m. 38/6’yı içermekle birlikte, FSEK m. 38’de yer alan bilgisayar programlarına ilişkin diğer istisnaları kapsam dışı tutacak şekilde kaleme alınmıştır. Bunun sebebi ise mehaz teşkil eden Direktif m. 6/3’ün de benzer şekilde kaleme alınmış olmasıdır41. O halde kaynak koda çevirme bakımından FSEK mazlık bakımından uygulanması gereken hukuk kuralları gözetildiğinde İlk Derece Mahkemesince verilen kararda bir isabetsizlik olmadığının anlaşılmasına davacının davaya konu bilgisayar programını öbür boyu lisans seçeneği ile satın almış olmasına ve satın aldığı bilgisayar programını 5846 sayılı FSEK’in 38. maddesi uyarınca bir adet yedekleme yapma hakkı da dâhil çalıştırma ve kullanma hakkının sözleşme ile dahi önlenemeyecek olmasına ve davacı birleşen dosya davasına isnat olunan fiillerin şahsi kullanım istisnası kapmasında bulunması göre yapılan istinaf başvurusunun HMK’nın 353/b-1 maddesi uyarınca Bölge Adliye Mahkemesince esastan reddine ilişkin kararın usul ve yasaya uygun olduğu kanısına varıldığından Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar vermek gerekmiştir”. 41 Kanaatimizce bunun nedeni, Direktif m. 6’nın eser sahibinin haklarına getirilen bir istisna olarak kaleme alınmış olması, buna karşılık m. 5’in istisna olarak değil, eser sahibinin haklarının sınırlarını belirlemek amacıyla kaleme alınmış olmasıdır. Ancak kanaatimizce her ne için olursa olsun, üç adım testinin şartlarının so-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1