247 TBB Dergisi 2023 (166) 0uKDPPeW (Pin (5D(0Lø zusunun yöneldiği şey, o insan bakımından, iyi bir şeydir: onun nefret ve istikrahının yöneldiği nesne, kötü, istihfafının nesnesi ise süfli ve değersizdir.”10 Bu nedenle en yüksek iyilikten (summum bonum) bahsedilemez, çünkü insanın doyumlu bir arzusu yoktur. “Mutluluk, bir nesneden diğerine, arzunun devamlı ilerleyişidir; bir şeyin elde edilmesi bir başka şeye giden yoldur sadece.”11 Mutluluklardan yani devamlı ilerleyen arzulardan en belirgini kudret arzusudur. İnsanın durmak bilmeyen kudret arzusu, sahip olduğu kudreti ancak daha fazla kudret elde ederek koruyabilmesinden kaynaklanır. Bu nedenle kudret arzusu rekabet ortamını oluşturur. “Rekabet ortamında belirleyici olan insanların kendilerini başkalarına kabul ettirme, başkaları nazarında saygın olma tutkusudur. Başkalarının onayı ve başkalarından üstün olma hazzı toplumsal yaşamın rekabetçi olmasının bir yansımasıdır.”12 Arzusu nesneler arasında devamlı ilerleyen ve kudret sahibi olmak isteyen insanların amacına ulaşabilme gayreti savaşa neden olur. Savaşın hâkim olduğu bu hal doğa (doğal) durumudur. 2. DOĞA DURUMU Hobbes’a göre doğa durumunda henüz devlet yoktur. “Doğa durumu, insan varlıklarının olduğu, fakat hiçbir yönetim veya politik kurumun, askeriye ya da polis benzeri bir yürütme gücünün bulunmadığı bir hal ya da durumu ifade eder.”13 Egemen gücün olmadığı doğa durumu halinde insanın doyumsuz kudret arzusunun sınırları da olmayacaktır. Elde edilmek istenen arzu aynı oldukça insanlar arasında savaşın olması kaçınılmaz olur. Herkesin herkesle savaş halinde olduğu doğa durumunu daha hırçın kılan ise herkesin eşit olmasıdır. İnsanlar doğuştan eşittir. DOĞA, insanları, bedensel ve zihinsel yetenekler bakımından öyle eşit yaratmıştır ki, bazen bir başkasına göre bedence çok daha güçlü veya daha çabuk düşünebilen birisi bulunsa bile, her şey göz önüne alındığında, iki insan arasındaki fark, bunlardan birinin diğerinde bulunmayan bir üstünlüğe sahip olduğunu iddia etmesine yetecek kadar fazla değildir. Çünkü, bedensel güç 10 Hobbes, Leviathan, s. 50. 11 Hobbes, Leviathan, s. 81. 12 Çilingir, Pratik Felsefe, s. 184. 13 Ahmet Cevizci, 17. Yüzyıl Felsefesi, Say Yayınları, İstanbul 2019, s. 125.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1