21 TBB Dergisi 2023 (166) Aysun ALTUNKAŞ aa. Ceza yargılaması devam ederken yürürlüğe giren genel af kanunlarının etki ve sonuçları Genel af kanunu, iş yargılama makamının önüne taşındıktan yani kovuşturma evresi devam ederken yürürlüğe girmiş ise bu halde verilecek karar TCK m. 65/1’de hüküm altına alınmakta ve bu halde kamu davasının düşeceği öngörülmektedir. Dolayısıyla kamu davası devam ederken bir genel af kanununun yürürlüğe girmesi halinde mahkeme, CMK m. 223/8 uyarınca düşme kararı vererek yargılamayı sonlandıracaktır. Zira genel af, TCK m. 65/1’de ifade edildiği üzere Türk Ceza Kanunu’nda öngörülen bir düşme sebebi niteliğindedir.52 Bu bağlamda kişi hakkında yargılama devam ederken yürürlüğe giren genel af kanunu, kamu davasının düşmesi sonucunu doğuracak olmakla birlikte, kişinin yargılamanın sonunda beraat etme ihtimali varsa yine de suç genel af kanunu kapsamına giriyor denilerek düşme kararı mı verilecektir, yoksa yargılamaya devam olunarak beraat kararı mı verilmelidir sorusuna da yanıt aranmalıdır. Bu sorunun yanıtı, CMK m. 223/9’da verilmiş ve derhal beraat kararı verilebilecek hallerde, durma, düşme veya ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilemeyeceği hüküm altına alınmıştır. Dolayısıyla söz konusu düzenleme yargılamanın geldiği aşama itibariyle, derhal beraat kararının verilmesi gereken haller bakımından sorunu çözmüş görünmektedir.53 Ancak af kanununun yürürlüğe girdiği tarih itibariyle derhal beraat kararı verilmesi mümkün olmamakla birlikte, yargılamanın devam eden aşamalarında beraat kararı verilmesinin ihtimal dahilinde olması halinde, suç af kanunu kapsamına girdiğinden derhal düşme kararı mı verilmesi, yoksa yargılamaya devam edilerek beraat kararı verilmesi ihtimalinin gözetilmesi mi gerektiği hususundaki tartışmalar varlığını devam ettirmektedir. Bu halde yargılamayı derhal sona erdirecek olması nedeniyle düşme kararı verilmesi gerektiği ileri sürülebilirse de sanığın yargılamaya devam edilerek kendisini suç şüphesinden tamamen arındıracak olan beraat kararı verilmesini tercih edebilmesi mümkündür. Bu gibi durumlar bakımından af kanunlarının mecburiliği ilkesinden54 ayrılınarak bu kanunların sanığın aleyhine sonuç do52 Genel affın, kamu davasının düşmesi sonucunu doğurması nedeniyle usul hukuku yönünden kamu davasını düşüren neden niteliği taşıdığına dair bkz. Koca/ Üzülmez, s. 745. 53 Centel/Zafer/Çakmut, s. 776. 54 Affın mecburiliği ilkesi, af kanunlarında aksine hüküm bulunmaması halinde, af
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1