222 Velayetin Değiştirilmesi Yargılamasında İlgililer kişisel ilişki düzenlemesinin gereklerini yerine getirmezse çocuğun menfaatine aykırı olmamak kaydıyla velayet değiştirilebilir”. Bu yeni düzenleme doğrultusunda, mahkemece verilen kişisel ilişkinin düzenlenmesi yönündeki karara aykırı hareket eden velayet hakkı sahibinden velayetin alınması ve diğer eşe verilmesi mümkün hale gelmiştir.22 II. VELAYETİN DEĞİŞTİRİLMESİ YARGILAMASININ HUKUKÎ NİTELİĞİ Velayete ilişkin uyuşmazlıklar bakımından uyuşmazlığın çözümünde hangi yargılama türünün uygulanacağı HMK’da yer alan hükümlere göre tespit edilecektir. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile ilk kez çekişmesiz yargıya ilişkin düzenlemelere yer verilmiş ve HMK m. 382’de hangi işlerin çekişmesiz yargı işleri kapsamında yer alacağı genel kural olarak belirlenmiş ve alt bentler halinde örnekseyici olarak farklı işler çekişmesiz yargı işi olarak nitelendirilmiştir. Söz konusu düzenlemede “velayetin kaldırılması, velayetin eşlerden birinden alınarak diğerine verilmesi, kaldırılan velayetin geri verilmesi” aile hukukuna ilişkin çekişmesiz yargı işleri arasında yer almıştır (m. 382/2, b-13). İnceleme konumuzu oluşturan ve kanunî ifadesi ile “velayetin eşlerden birinden alınarak diğerine verilmesi” olan velayetin değiştirilmesi kavramı, bu düzenleme gereğince çekişmesiz yargıya tâbidir. Dolayısıyla yargılamanın çekişmesiz yargıya ilişkin kurallara göre görülmesi ve yargılamanın süjesi olan kişilerin de bu kapsamda yer alan kurum ve kurallara göre tespit edilmesi gerekmektedir. Çekişmesiz yargı işinden bahsedebilmek için kural olarak ilgililer arasında uyuşmazlık bulunmamalı, ilgililerin ileri sürebileceği herhangi bir hak bulunmamalı veya hâkimin re’sen harekete geçtiği bir hal bulunmalıdır (HMK m. 382/1). Bu şartlardan biri veya birkaçını 22 Söz konusu düzenlemenin getirilmesinden önce de Yargıtay tarafından kişisel ilişki kurulmasının engellenmesi velayetin değiştirilmesi sebebi olarak kabul edilmekteydi. Bkz. “Velayet hakkı kendisine verilen anne usulüne uygun icra takibine rağmen küçüğün ana ile kişisel ilişki kurmasını engellediğinden velayet hakkının değiştirilmesi gerekir”. 2. HD, T. 02.04.2001, 3651/5107 (Özmen, s. 325). Aynı yönde 2. HD, T. 13.01.2014, 13646/157 (Ömer Uğur Gençcan, Velayet Hukuku, Yetkin, Ankara, 2015, (Velayet), s. 422). Söz konusu madde gereğince, kişisel ilişki düzenlemesinin gereklerinin yerine getirilmemesi halinde velayetin değiştirilmesi yönünde karar verilebilmesi için bu husus kişisel ilişki tesisine ilişkin mahkeme kararı ile ihtar edilmelidir (TMK m. 324/2).
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1