230 Velayetin Değiştirilmesi Yargılamasında İlgililer Çekişmesiz yargı işleri bakımından ilgili kavramı doktrinde, kendi içinde şeklî anlamda ilgili ve maddî anlamda ilgili olmak üzere iki alt başlıkta incelenmektedir47. Kanunda yer alan düzenlemeler arasında açıkça bu ayrıma yer verilmemiş olmakla birlikte, HMK’nın muhtelif hükümlerinde (m. 384, m. 387) maddî anlamda ve şeklî anlamda ilgiliye işaret eden düzenlemelerin bulunduğu görülmektedir. Yargılamaya kimlerin katılabileceği ve usûl işlemleri yapabileceği, kimlerin kanun yoluna başvuru hakkının bulunduğu gibi hususların tespit edilebilmesi için ilgililer bakımından böyle bir ayrım yapılması ve bu kavramların açıklığa kavuşturulması önemlidir. Çalışmamızda öncelikle genel olarak maddî anlamda ilgili ve şeklî anlamda ilgili kavramları tanımlandıktan sonra, velayetin değiştirilmesi yargılaması bakımından kimlerin, hangi sıfatla bu yargılamada yer alabileceği tespit edilecektir. B. Maddî Anlamda İlgililer Çekişmesiz yargı işleri bakımından, şeklî taraf kavramının geçerli olmaması ve daha ziyade ilgili olan kişilerin yargılamada yer alması esas olduğundan, maddî anlamda ilgili kavramı önem arz etmektedir. Zira çekişmeli yargıya göre özellik ve farklılık arz eden kısım, maddî anlamda ilgilinin tespiti ve yargılamaya katılımı noktasında karşımıza çıkmaktadır. Bir çekişmesiz yargı işi hakkında verilecek olan karardan hukukî durumu etkilenen veya etkilenme ihtimali bulunan kişiler maddî an47 Alman hukukunda da çekişmesiz yargı işlerinde ilgili, maddî anlamda ilgili ve şeklî anlamda ilgili olarak incelenmekle birlikte 2009 yılında yürürlüğe giren Alman Aile ve Çekişmesiz Yargı İşleri Hakkında Kanun (Gesetz über das Verfahren in Familiensachen und in den Angelegenheiten der freiwilligen Gerichtsbarkeit) ile bu kavramlarda değişikliğe gidilmiş ve maddî ve şeklî anlamda ilgili kavramları yerine zorunlu ve ihtiyari ilgili kavramları önem kazanmıştır. Bu hususta bkz. Keidel/Sternal, FamFG, § 7, Rn. 13; Hans-Jocanhim Musielak /Helmut Borth/ Martin Frank/Mathias Grandel, Familiengerichtliches Verfahren Kommentar, 7. Auflage, München, 2022, FamFG § 7 Rn. 3. Ancak bu kavram değişikliğine rağmen maddî anlamda ilgili ve şeklî anlamda ilgili arasındaki farkın ortadan kalkmadığı yalnızca somut durumlar açısından önem kazandığı kabul edilmektedir. Kurt H. Johannsen/ Dieter Henrich/Christoph Althammer, Familienrecht, Scheidung, Unterhalt, Verfahren Kommentar, 7. Auflage, München, 2020, § 7, Rn. 2.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1