231 TBB Dergisi 2023 (167) Zeynep Sümeyra DEVECİ lamda ilgili olarak tanımlanmaktadır.48 Bu açıdan ilgilinin tespitinde, yalnızca karardan etkilenen kişiler değil, etkilenecek olan kişiler de dikkate alınmalı veya yargılamanın bu kişilere yönelik bir karara yönelip yönelmediği göz önünde bulundurulmalıdır.49 Maddî anlamda ilgilinin tespiti bakımından bu kişilerin yargılamada yer alıp almadığı ise önemli değildir. Çekişmeli yargıda davacının dava dilekçesinde davacı ve davalı olarak göstermiş olduğu kişiler taraf sıfatına sahip olur ve yargılamaya ilişkin usulü işlemleri yapabilirler. Bu husus şeklî taraf kavramının bir sonucu olarak karşımıza çıkmaktadır. Zira şeklî taraf kavramına göre, taraflar maddî hukuk bakımından geçerli olan hukukî ilişkiye göre değil usul hukuku ilişkisine göre tespit edilir.50 Çekişmesiz yargı bakımından ise şeklî anlamda ilgililerin tespiti bakımından bu husus dikkate alınmakla birlikte, maddî anlamda ilgililerin tespitinde uygulama alanı bulmaz. Zira bir yargılamada verilecek olan karardan hukukî durumu etkilenen veya etkilenme ihtimali bulunan kişiler bulunmasına rağmen, talepte bulunan kişi dilekçesinde bu kişileri göstermemiş veya eksik göstermiş olabilir. Maddî anlamda ilgili sıfatına sahip olan bu kişiler, yargılamada şeklî olarak gözükmeseler de hukukî durumları etkilenecek olduğundan, tıpkı şeklî anlamda ilgililer gibi bazı haklara sahiptir. Bu kapsamda, yargılama sırasında usulü işlemler yapabilir ve karara karşı itiraz ile kanun yoluna başvurabilirler. Çekişmesiz yargı işleri bakımından ilgili kavramı yerine taraf kavramını kullanılması ihtiyacı karşılamamaktadır. Zira bu kavram kapsamında yalnızca taraflar yargılamada usulü işlemler yaparak karara karşı kanun yollarına başvurabilir. Bu husus maddî anlamda ilgili olmakla birlikte yargılamada yer almayan kişilerin hak kaybına uğramasına sebep olur. Örneğin velayetin değiştirilmesi yargılamasına ilişkin Yargıtay kararlarında, anne ve baba davacı ve davalı sıfatları 48 Kuru, Nizasız Kaza, s. 141; Kuru, Freiwillige Gerichtsbarkeit, s. 407; Özekes, Hukuki Dinlenilme Hakkı, s. 269; Theodor Keidel, FamFG Gesetz Über das Verfahren in Familiensachen in den Angelegenheiten der freiwilligen Gerichtsbarkeit Kommentar, 20. Baskı, 2020, FamFG §7 Rn. 9; Budak, Toplantı, s. 155; Yıldırım, s. 31; Kale, s. 35. 49 Lent, s. 23. 50 Kazım Yenice, “Taraf Yeterliliği”, Adalet Dergisi, Yıl 54, Sayı 9-10, 1963, s. 939; Levent Börü, “Medeni Usul Hukukunda Taraf Kavramı”, Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku Dergisi, Cilt 8, Sayı 21, 2012, s. 49; Hülya Taş Korkmaz, Medenî Usûl Hukukunda İradi Taraf Değişikliği, Yetkin, Ankara, 2014, s. 62.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1