278 Avukatlık Sözleşmesinde Ücrete İlişkin Bir Hükmün Bulunması ve Bunun Aşırı Yüksek Olması... ketici olan iş sahibine karşı sorumluluğu, TBK m. 506 hükmüne göre belirlenecektir.25 Bu sorumluluk, sözleşme görüşmeleri ile başlayıp sözleşmenin kurulması ve ifası ile sona ermesi süreçlerine de yayılan bir zaman diliminde geçerli olacaktır. Vekilin müvekkile karşı işi şahsen ifa, sadakat ve özen gösterme borcunu düzenleyen bu hükme göre, “Vekil, vekâlet borcunu bizzat ifa etmekle yükümlüdür…Vekil üstlendiği iş ve hizmetleri, vekâlet verenin haklı menfaatlerini gözeterek, sadakat ve özenle yürütmekle yükümlüdür. Vekilin özen borcundan doğan sorumluluğunun belirlenmesinde, benzer alanda iş ve hizmetleri üstlenen basiretli bir vekilin göstermesi gereken davranış esas alınır”. Öğretide hem haksız fiil hem de sözleşmesel sorumluluk bakımından söz konusu olan objektif kusur teorisine göre, sorumluluk bakımından kusurun tespitinde objektif, orta zekâya sahip, makul ve dürüst ortalama bir tip model alınır. Bu ortalama modelin davranışından sapan davranış sorumluluğu getirecektir.26 Avukatın sorumluluğu, TBK m. 506 hükmü bağlamında ortalama tipin sorumluluğundan çok daha fazladır. Hükme göre, model olarak alınacak kişi, orta zekâya sahip, makul biri değil, benzer alanda iş ve hizmetleri üstlenen basiretli bir vekilin göstermesi gereken özenin ölçüsüne yükselmiş davranışı sergilemesi beklenen vekile terfi etmiş biri olacaktır.27 Yukarıdaki izaha göre, aşırı yararlanmada söz konusu olan sömürme kastının tespitinde bu özen ölçüsüne göre davranılması gerektiği nazara alınırsa Avukatlık Kanunu gibi kendi meslek kurallarını düzenleyen bir kanunda getirilmiş yüzde yirmi beş sınırı aşan; hatta kimi kötü örneklerde bunu iki kattan fazla aşacak şekilde sözleşme hazırlayan bir avukatın özenli davranmadığı ileri sürülebilir. 25 Halûk Tandoğan, “Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri, C. 2, 5. Basım, İstanbul 2010, s. 409-410; Aydın Zevkliler/Emre Gökyayla, “Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri”, Ankara 2017, s. 616; Fikret Eren, “Borçlar Hukuku, Özel Hükümler”, 7. Baskı, Ankara 2019, s. 742; Fahrettin Aral/Hasan Ayrancı, “Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri”, 11. Baskı, Ankara 2015, s. 447; Gümüş, C. 2, s. 152. 26 Eren, Genel Hükümler, s. 642-643; Antalya, C. 2, s. 72; Oğuzman, C. 2, s. 60. 27 Zevkliler/Gökyayla, s. 618; Aral/Ayrancı, s. 449; Eren, Özel Hükümler, s. 742. Gümüş’e göre, bir vekilin en yüksek ölçüde özenli davranışı esas alınır ve somut olaya göre ideal vekilin kendisinden beklenecek en uygun davranıştan sapma oluşturan her davranışı özensiz olarak nitelendirilir. Gümüş, C. 2, s. 152-153. Şu hâlde, sözleşmenin ücrete ilişkin hükmünde yüzde yirmi beşi aşan her oran, ideal vekilin davranışından sapma oluşturacağına göre bu tür sözleşme hükümleri bakımından avukatın özenli davranma kuralını ihlal ettiği söylenebilir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1