359 TBB Dergisi 2023 (167) Habibe İYİMAYA KAYAASLAN Güven tesisine ilişkin sorgulama ekseriyetle sosyal unsurlar baz alınarak yapılmaktadır ve çevrimiçi dünyadaki sosyal unsurların İnternet mimarisinin farklı görünümleri olduğu ileri sürülmektedir. Güvenmenin ne zaman akıllıca olacağı sorusunun tek cevabı bulunmamaktadır.19 Ancak şüphesiz ki şeffaflık (transperancy), güven ve hesap verebilirliği teşvik ettiği için tacirler arası (B2B) ilişkilerin çok önemli bir unsurudur. Avrupa Birliği’nde tacirler arası işlemlerin şeffaflığı, 2016 tarihli Avrupa Birliği Genel Veri Koruma Yönetmeliği (General Data Protection Regulation: GDPR) ve 1993 tarihli Avrupa Birliği Haksız Sözleşme Şartları Direktifi (UCTD) tarafından düzenlenmektedir. Bu düzenlemeler, işletmelerin ürün ve hizmetlerinin yanı sıra sözleşme hükümlerine ilişkin açık ve özlü bilgi sunulmasını gerektirmektedir. 2022 tarihli Dijital Hizmetler Yasası (Digital Services Act: DSA) ve 2022 tarihli Dijital Piyasalar Yasası (Digital Markets Act: DMA), dijital sektörde şeffaflığı ve adaleti artırmayı amaçlayan iki yeni Avrupa Birliği düzenlemesidir. DSA, dijital hizmet sağlayıcılarının içerik denetleme uygulamaları konusunda daha şeffaf olmalarını ve kullanıcı verilerini nasıl topladıkları ve kullandıkları konusunda açık ve erişilebilir bilgiler sağlamalarını gerektirmektedir. DMA ise büyük dijital platformları hedef almakta ve pazar güçlerini kendi hizmet veya ürünlerine haksız avantaj sağlama yönündeki kullanımlarını engellemeyi amaçlamaktadır. 6365 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi national Substantive Rules of Law and E-business Usages: The Emergence of the Lex Informatica”, BILETA Annual Conference on Globalisation and Harmonisation in Technology Law, Malta, 2006, sh.4. Bu konuya ilişkin olarak Dokuzuncu Kalkınma Planı, ihtiyaç duyulmadığı noktada düzenleyici müdahalelerde bulunulmamasını öngörmüştür. (T.C. Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013) Bilgi Ve İletişim Teknolojileri Özel İhtisas Komisyonu, Telekomünikasyon Alt Komisyonu Raporu, Haziran 2006, Paragraf 4.2.3.) Dokuzuncu Kalkınma Planında Adam Smith’in Ulusların Zenginliği eseri ile kaynakların dağıtılmasında devletin minimum role sahip olduğu çözümler gündeme getiren modeline eğilim duyulmakla birlikte diğer uç noktayı oluşturan ondokuzuncu yüzyılda sanayi devrimi sonrasında ortaya çıkan ve gelir adaletsizliği, ağır çalışma koşulları gibi olumsuzluklardan etkilenen sosyalist ekonomik model de dikkate alınmıştır. 11. Kalkınma Planında ise İnternet’in güvenli kullanımını sağlamak üzere toplumun dezenformasyon ve yasa dışı faaliyetlere karşı korunmasına ilişkin önlemler alınmasına vurgu yapılmıştır. T.C. Onbirinci Kalkınma Planı (2019-2023), Temmuz 2019, paragraf 477. 19 Güven ve akla yatkınlığın, onsekizinci yüzyıl ve öncesinde çağları etkileyen düşünürlerin bakış açıları ile sorgulanmasına ilişkin bkz. Kieron O’Hara, Trust: From Socrates to Spin, Cambridge, Icon Books, 2004, sh. 4.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1