364 Siber Uzayda Ticaret ve Lex Mercatoria Uyuşmazlığı çözecek makam netetiği (netiquette) veya siber-hukuk (cyberlaw) kurallarını uygulayabilir, ancak bu kavramların içerik ve kapsamına ilişkin evrensel görüş birliği bulunmamaktadır. Örneğin geleneksel ağ kültürü, İnternet sitesi tasarımcısının diğer bir web sitesine bağlantı vermesini onaya tabi kılmamaktadır.33 Bununla birlikte tasarımın bütünlüğünü bozup belli sayfalarına bağlantı verilmesi uygun görülmeyebilmektedir. Zira bu durum web sitesinin normalde edineceği çoğunlukla açılış sayfasından edinilen reklam gelirlerine etki edebilecektir. İnternet gelişmesi ile oluşan, devlet baskısı olmadan geçiş kullanıcı kitlesi tarafından benimsenen ilke, örf, adet ve etik kuralları (netetiğini) uyuşmazlık çözümünde dikkate alınmalıdır. Örneğin Fransız Temyiz Makamı İnternet erişim sağlama sözleşmesine ilişkin uyuşmazlığı incelerken “ilişkinin doğası”, “sözleşmenin karakteri” kavramlarını kullanarak verdiği kararlarda siber uzayın kendine has etiğine dayandığı söylenebilecektir: “elinden geleni yapma taahhüdü” ve “hizmette kesinti” kavramlarını hız dünyasının dili ile okumak durumunda kalmıştır.34 Ancak bu netetiğinin tanımını yapan, kurumun gelişimine adanmış bağlayıcı, sürekli yapı ihtiyacı vardır. İnternet ticaretine girişenler için yol gösterici olabilecek netetiğinin lex mercatoria’ya kaynak teşkil edip edemeyeceği şüphelidir. Zira Berlin Bölge Mahkemesi’nin kararında hakim, İnternet’in teknik özelliklerini kasten haksız kazanç elde etmek için kullananlara karşı netetiğinin hiçbir etkinliğinin olmadığını, kuralların tüm kullanıcılar için zorunlu hale getirilmesi gerektiğini belirtmektedir.35 Kimi müellife göre İnternet ticareti aktörleri netetiğine, uygulamadan teamüle geçiş için gerekli olan opinio iuris sive necessitatis olarak bakmamaktadır.36 Her halükârda netetiğinin uluslararası iletişim standartları anlamında oturmuş kurallarına, uyuş33 İnternette bağlantı oluşturmaya ilişkin daha fazla bilgi için bkz. Ignacio Javier Garrote, “Linking and Framing: A Comparative Law Approach”, European Intellectual Property Review [2002], C. 24, S. 4, sh. 184-198. 34 UFC/AOL, Fransız (1’inci) Temyiz Mahkemesi, 8.Kasım.2007 t., K 05-20.637, n° X 06-13.453 (birleşen temyiz numaraları), karar metni için bkz. http://www.juriscom.net/jpt/visu.php?ID=741 (SET: 25.04.2023). 35 13.10.1998 t., 16 O 320/98 s. Berlin Bölge Mahkemesi kararının resmi olmayan yayını için bkz. http://www.jura.uni-sb.de/jurpc/rechtspr/19980187.htm (SET: 25.04.2023). 36 Arnold Vahrenwald, Out-of-court dispute settlement systems for e-commerce, Part IV: Arbitration, İtalya, 2000, sh. 182.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1