366 Siber Uzayda Ticaret ve Lex Mercatoria kında UNCITRAL Model Kanunu, Avrupa Birliği EDI Model Sözleşmesi, Birleşmiş Milletler (UN/CEFACT) Elektronik Ticaret Sözleşmesi de uygulama bulabilmektedir. Alan adları sahasında ise ICANN uygulamalarına değinmek şarttır. 4.3. Tabandan Tepeye Düzenleme ve Tersi: Standartlar, Kanunlar ve ICANN Sebest ticaretin gelişmesini güçlü ekonomiler olumlu etkilemektedir: serbest ticaret emperyalizmi özel şirketlere ihtiyaç duymaktadır, özellikle uluslararası karar mekanizmalarında özel hukuk kişilerinin varlığının tercih edildiği ileri sürülmektedir.39 Lex mercatoria, Uluslararası Standartlaştırma Organizasyonu (ISO: International Standardization Organization), Sivil Toplum Örgütleri (NGO: Non-Governmental Organisation) ekseriyetle ekonomik olarak güçlü ülkelerde kurulmaktadır. Yine savı destekleyen bir örnek Tahsisli Adlar ve Sayılar İnternet Kurumudur (ICANN: Internet Corporation for Assigned Names and Numbers). ABD’nin California Eyaletinde kurulmuş olan ICANN’nin ABD politikalarından ne kadar bağımsız hareket edebileceğini sorgu39 Serbest ticaret ve emperyalizm üzerine inceleme için bkz. Nico Krisch, “International Law in Times of Hegemony: Unequal Power and the Shaping of the International Legal Order”, European Journal of International Law [2005], C. 16, S. 3, sh. 386. Devletlerin temsil edildiği Birleşmiş Milletler’in ticari işler kapsamında veri mesajı formatında kullanılan her türlü bilgiye uygulanacağı öngördüğü UNCITRAL Elektronik Ticaret Model Kanunu (UNCITRAL Model Law on Electronic Commerce) (Madde 2a) oluşmasında sektör temsilcilerinin görüşlerinin alındığı rapor edilmektedir. Aynı yönde bkz. parayı takip ederek elektronik ticareti düzenlemeyi amaçlayan, digital ürünleri mal değil hizmet olarak değerlendiren Electronic Commerce: Taxation Framework Conditions, OECD, C(98)143. Ayrıca İnternet’te adil ticaret, reklam ve pazarlama uygulamalarını; çevrimiçi bir işletmenin kimliği, sunduğu mal veya hizmetler ve herhangi bir işlemin hüküm ve koşulları hakkında açık bilgilere erişilebilmesini; işlemlerin onaylanması için şeffaf bir süreçin sağlanmasını; güvenli ödeme mekanizmalarının kurulmasını; adil, zamanında ve uygun fiyatlı uyuşmazlık çözümünün yaygınlaşması; veri gizliliğinin korunmasını ve tüketici ve işletme eğitiminin sürdürülmesini teşvik etmeyi amaçlayan 1999 tarihli OECD Elektronik Ticaret Bağlamında Tüketicinin Korunmasına ilişkin Kılavuz İlkeler (OECD Guidelines for Consumer Protection in the Context of Electronic Commerce (1999) yayımlanmış; bu ilkeler 2016 tarihli Elektronik Ticarette Tüketicinin Korunmasına İlişkin OECD Tavsiyeleri ile güncellenmiştir. 2016 Revizyonu ile bedelsiz işlemler, dijital içerik, faal tüketiciler, mobil araçlar, gizlilik ve güvenlik riskleri, ödeme koruması, ürün güvenliği hususlarında ileri önlemler alınması öngörülmüştür. https://www.oecd.org/sti/consumer/ECommerce-Recommendation-2016.pdf (SET: 25.04.2023).
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1