370 Siber Uzayda Ticaret ve Lex Mercatoria lığı ile otomasyona geçmiş olarak parasal uyuşmazlıkların giderilmesi, tüketici şikayetleri için ombudsman hizmetleri, elektronik ortamda arabuluculuk şeklinde görülebilmektedir.53 Siber uzayda kurulmuş ilişkilerin yine çevrimiçinde uzmanlaşmış, aynı yapıya sahip araçlarla çözümlenmesi akla yatkın görülmektedir.54 ODR’de güvenlik protokolleri ile işlem güvenliği ve gizliliği sağlanmaya çalışılmaktadır.55 Halihazırda elektronik ortamla uyum içinde tasarlandığı için İnternet’in gelişimini desteklemekte, kullanıcılarına adil ve etkin bir ortam vaad 53 Virtual Magistrate Project, the Online Ombuds Office, Maryland Üniversitesine ait Aile Hukuku Projesi (Family Law Project) uygulamalarının etkilerine ilişkin gözlemler için bkz. Ethan Katsh, Leah Wing, “Ten Years of Online Dispute Resolution (ODR): Looking at the Past and Constructing the Future”, The University of Toledo Law Review [2006], C. 38, S. 1, sh.19 vd. 54 Wahab, alternatif uyuşmazlık çözümü ile elde edilen kararlara karşı kanun yolunun açık olmasını dahi sistemin avantajı olarak görülen seriliğin ortadan kalkmasına yol açacağını, ancak taraflardan birinin görece zayıf olduğu durumlar dikkate alınarak bir gereklilik olduğu düşünülebileceğini ortaya koymaktadır. Bununla birlikte insan unsurunu içermeyen Çevrimiçi Uyuşmazlık Çözümü’nün böyle bir denetime ihtiyaç duyup duymadığını tartışmakta, insan unsurunun dahil olmadığı böylece etkiye kapalı, -bir nevi- teyid edilmiş mantık kuralları ile en uygun sonuca ulaşılabileceğini savunmaktadır. İlgili irdeleme için bkz. Mohamed Wahab, “Globalisation And ODR: Dynamics Of Change In E-Commerce Dispute Settlement”, International Journal of Law and IT [2004], C.12, sh. 147 vd. Uyuşmazlığın çözümünde vicdâni değerlendirme ile menfaat dengesinin sağlanmasının programlanıp uygulamaya konulması, salt hesaplamalara dayalı uyuşmazlıklarda kabul edilebilecekken bu bakış açısının genellenmesi ağır sonuçlar doğurabilecektir. 1996 yılında kurulan Birleşmiş Milletler Ticareti Kolaylaştırma ve Elektronik Ticaret Merkezi (UN/CEFACT: United Nations Centre for Trade Facilitation and Electronic Business) Hukuk Çalışma Grubu ticari ilişkiler için Online Uyuşmazlık Çözümü (ODR) modellerinin geliştirilmesi ve bunların dünya çapında uygulanması üzerinde çalışmaktadır. Grup üye ülkelerdeki resmi kuruluşlar, sektörel kuruluşlar, sanayi kuruluşlarının katılımına açık olarak standartların oluşması ve yerleşmesi için çalışmalarını sürdürmekte, öneriler hazırlmaktadır. Çalışmaların arka planı için bkz. Paul Motion, “Encouragement of Alternative Dispute Resolution”, The New Legal Framework for E-commerce in Europe, (Editör Lilian Edwards), sh 142. 2013 tarihli Avrupa Birliği Tüketici Uyuşmazlıkları için Çevrimiçi Uyuşmazlık Çözümü Yönetmeliği, konuya ilişkin önceki mevzuatta değişiklik yapmıştır ve Birlik üyesi ülke tüketicilerin çevrimiçi satım ve hizmetten doğan uyuşmazlıklarına ilişkin ODR sistemini düzenlemektedir. 55 Ticari uyuşmazlıkta taraflar genellikle isimlerini ifşa edilmemesini tercih eder. Oysa yerleşik uygulamada tahkim kararları tanınma ve tenfize ihtiyaç duyduğundan yerel yargıda gizlilik zaafına muhatap olmaktadır ve böylece bir yandan da elektronik ticaret uyuşmazlıklarında hukuki belirliliğin sağlanmasına hizmet etmektedir. Ancak tam da bu sebeple ICANN, Alan Adı Uyuşmazlık Çözüm Politikası’nın (UDRP: Uniform Domain Name Dispute Resolution Policy) çatısında hizmet veren ODR sağlayıcıları kararlarının tam metinlerini -heyet aksi yönde karar vermedikçe- yayımlamamaktadırlar.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1