91 TBB Dergisi 2023 (168) Bezar Eylem EKİNCİ nedir? Eğer değilse, her şey bir maksada mebni olur. Obstrüksiyonun da bir maksadı mavudialehi olmak lazım gelir. (…)” Meclis’teki görüşmeler oldukça tartışmalı şekilde devam etmiştir. Daha sonra 35. madde oylanmış ve reddedilmiştir.54 Görüldüğü üzere, 35. maddenin değiştirilmesine yönelik hükûmetin isteği Heyet-i Mebusan tarafından reddedilirken, üyeler, kendilerinin feshedileceğini de bildikleri bir sürece girdiklerinin farkındaydı. Heyet-i Mebusan’ın Padişah tarafından feshedilebilmesi için 35. maddenin öngördüğü usûlde bu aşamadan sonra sadece Heyet-i Âyan’ın onayı kalmıştır. Bülent Tanör, Anayasa’nın, fesih konusundaki maddelerin değiştirilmesinin muhalefetin sürekli engellemeleri karşısında şunları ifade etmektedir:55 “Sonunda İT ve onun denetimindeki hükümet, engellemeleri etkisizleştirmenin ve 7. ve 35. maddelerin üzerinden atlamanın “formülü”nü buldu. Meclisin toplanmaması “iki defa üst üste ret kararı” sayıldı; (…)” Bu aşamada Heyet-i Âyan’a bakıldığında, ret kararından iki gün sonra fesih için onay isteyen Hattı Hümayun kendilerine gönderilmiştir.56 Heyet-i Âyan gündeminde “Meclisi Mebusan intihabatının tecdidi ve feshinin tasvibine dair Hattı Hümayun” yer almış ve kapalı oturum yapılmasına karar verilmiştir.57 Ertesi gün Birleşim kapalı oturum şeklinde yapılarak Heyet-i Âyan’dan onay alınmış ve ondan sonraki gün de okunan İrade-i Seniye ile Heyet-i Mebusan feshedilmiştir.58 Ancak 35. madde değişikliği henüz gerçekleşmemiştir. Dolayısıyla bu artık yeni kurulacak olan Heyet-i Mebusan’ın gündemine gelmesiyle mümkündü. Bu İrade-i Seniye ile Heyet-i Mebusan dağıtıldıktan sonra yine aynı İrade-i Seniye gereğince genel seçim hazırlıklarına başlanmıştır.59 54 Meclisi Mebusan Zabıt Ceridesi, 31 Kânunuevvel 1327 (1911), Otuzyedinci İnikad, Devre 1, Cilt 2, İçtima Senesi 4, s. 508. 55 Tanör, s. 200. 56 Eroğul, s. 15. 57 Meclisi Âyan Zabıt Ceridesi, 2 Kânunusâni 1327 (1911), Yirmi İkinci İnikad, Devre 1, Cilt 1, İçtima Senesi 4. 58 Bkz. Meclisi Âyan Zabıt Ceridesi, Meclisi Âyan Zabıt Ceridesi, 3 Kânunusâni 1327 (1911), Yirmi Üçüncü İnikad, Devre 1, Cilt 1, İçtima Senesi 4; Meclisi Âyan Zabıt Ceridesi, 5 Kânunusâni 1327 (1911), Yirmi Dördüncü İnikad, Devre 1, Cilt 1, İçtima Senesi 4. 59 Okandan Âmme Hukukumuzun Anahatları, s. 355-357.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1