116 Seçim Kanunu’nda 2022 Yılında Yapılan Değişikliklerin 2023 Yılı Milletvekili Seçimlerine Etkileri II. SEÇİM SİSTEMİ DEĞİŞİKLİĞİNİN İLLER BAZINDA MİLLETVEKİLİ DAĞILIMINA ETKİSİ: KAYIPLAR VE KAZANÇLAR Seçim kanununda, 2022 yılında yapılan değişiklikler öncesinde (2018 yılında yapılan seçimlerde) seçim çevrelerinde alınan oyların milletvekilliklerine dağılımının hesaplanmasında, milletvekillikleri öncelikle ittifaklara, ardından da ittifakı oluşturan siyasi partiler arasında bölüştürülmekteydi. Seçim Kanunu’nda 2022 yılında yapılan değişikliklerle birlikte 2023 yılı milletvekilliği seçimlerinde her bir siyasi parti, dahil oldukları ittifakın toplam oyuna bakılmaksızın, aldıkları oy miktarına göre milletvekilliği kazanabilmiştir. 2022 yılında yapılan sistem değişiklikleri kimilerine göre sistemi değiştirenlere, yani Cumhur İttifakı’na ve büyük partilere avantaj sağlayacağı, diğer ittifakların ve küçük partilerin ise sistemden olumsuz etkileneceği düşünülmekteydi. Hatta sistem değişikliği muhalefet partilerinin tepkilerine neden olmuştu. Ancak yapılan değişikliklerin seçimler sonuçlanmadan büyük partilere mi yoksa küçük partilere mi avantaj sağlayacağını söyleyebilmek mümkün değildi. Seçim sisteminde yapılan değişikliklerin büyük partilere mi yoksa küçük partilere mi avantaj sağladığını hesaplayabilmenin tek bir yolu vardır. Bu avantaj veya dezavantajı tespit edebilmek için 2023 yılı milletvekilliği sonuçlarının önce eski sisteme göre, ardından da yeni sisteme göre tüm seçim çevreleri için hesaplamanın yapılması gerekmektedir. Bu hesaplama sonucunda hangi seçim çevrelerinde hangi siyasi partilerin sistem değişikliğinden olumlu veya olumsuz etkilendiğini tespit edebilmek mümkündür. Bu nedenle 87 seçim çevresinin tamamında kullanılan geçerli oyların milletvekilliklerine dönüşümü, öncelikle mevcut sisteme göre ardından da 2022 yılı değişiklikleri öncesindeki sisteme göre hesaplanmıştır. Hesaplama yapılırken yurtdışı oylar da dikkate alınmış ve hesaplamada Yüksek Seçim Kurulu tarafından yayınlanan resmi veriler kullanılmıştır. Hesaplama sonucunda, yapılan değişikliklerin hangi siyasi partilere hangi seçim çevrelerinde avantaj sağladığı ortaya çıkmıştır. Somut bir örnek Tablo 8 ve Tablo 9 yardımıyla gösterilmiştir. Tablo 8’de İstanbul 3. Bölge’de siyasi partilerin almış oldukları oyların milletvekilliklerine dağılımı mevcut sisteme göre; Tablo 9’da ise eski sis-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1