136 Katlanma Yükümlülüğü Bağlamında Şüpheli veya Sanığın Parmak İzinin Alınması Gönüllü Parmak İzi Vermeye Dair Değerlendirme Burada bir kişinin gönüllü olarak parmak izi vermesi konusu değerlendirmeye değerdir. Bir kişinin gönüllü olarak polise başvurarak parmak izini vermek istemesi hayatın olağan akışına aykırıdır. Ayrıca kolluk karşısında verilen rızanın olaydaki koşullar dolayısıyla korku veya baskı altında verilmesi de söz konusu olabilir.22 Kişilerden gönüllü parmak izi almaya dair bir düzenleme yapılmasında amaç bu olmayabilirse de bu düzenlemenin polisin, durumu herhangi bir parmak izi alma sebebine uymadığı halde parmak izini almak istediği kişilerden parmak izi almasına hizmet edebilecektir. Örneğin, Hakkari’de emniyet müdürlüğü tarafından “vatandaşlar kaybolduklarında daha kolay ulaşılabilmeleri ve mağduriyetlerinin giderilmesi için” evler gezilerek gönüllü olanlardan parmak izleri alınmış olması eleştirilmiştir.23 Gönüllü olarak parmak izi verecek kişinin parmak izinin alınması için özgür ve aydınlatılmış iradesi ile önceden rıza göstermiş olması gereklidir.24 Mahkemelerin Parmak İzi Alma İşlemine Karşı Yaklaşımları Burada Amerikan Yüksek Mahkemesi’nin ve AİHM’nin parmak izi alınmasına dair birer kararına değinmek yararlı olacaktır. Amerikan Yüksek Mahkemesi, önüne gelen bir dosyada bir kişiden zorla parmak izi almanın mümkün olduğuna karar vermiştir.25 Bir başka olayda ise, öldürülmüş halde bulunan bir kadının dört bina yanındaki bir dairede oturan şüpheliden parmak izi vermesi için polis merkezine gelmesi istenilmiş ancak şüpheli parmak izi vermek üzere polis merkezine gitmemiştir. Bu durumda, kişinin kendisi aleyhine tanıklık yapmasının söz konusu olmadığı veya kişinin kendi aleyhine delil vermeme hakkının fiziksel delilleri kapsamadığı değerlendiril22 Centel/Zafer, s. 362; Ergül/Ketizmen, s. 16. 23 https://twitter.com/EmniyetHakkari/status/1574752874155876358?s=20 (Son erişim tarihi: 12.05.2023). Bu uygulamanın eleştirisi için bkz. https://haber.sol.org. tr/haber/yuksekovada-polis-evlerden-parmak-izi-aldi-baro-baskani-fisleme-tepkisigosterdi-351473 (Son erişim tarihi: 12.05.2023). 24 Yenisey/Nuhoğlu, s. 716. 25 Amerikan Yüksek Mahkemesi’nin United States v. Wade, 388 U.S. 218 (1967) kararı, karar için bkz. https://supreme.justia.com/cases/federal/us/388/218/ (Son erişim tarihi: 12.05.2023).
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1