5 TBB Dergisi 2023 (168) İmge IŞIKLAR ÜLGEN lanabilir. Daha önce iki soyadı kullanan kadın, bu haktan sadece bir soyadı için yararlanabilir” şeklinde değiştirilmiştir.10 Bu, kadınların soyadı yönünden olumlu bir düzenleme olsa da kadın evlendiği takdirde yine kocasının soyadını almakta ancak istediği takdirde kocasının soyadı önünde önceki soyadını kullanabilmektedir.11 Kadın-erkek arasındaki eşitliği sağlamak amacıyla12 01.01.2002 tarihinde yürürlüğe giren 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 187. maddesinde, 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi’nin 153. maddesinin 14.05.1997 tarihli değişiklik sonrası hali aynı şekilde yer almaktadır. Evlendikten sonra kadının münhasıran önceki soyadını kullanabilmesi önerisi Meclis komisyonuna sunulmuş fakat gelenekler ileri sürülerek öneri reddedilmiştir.13 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun “Kadının soyadı” kenar başlıklı 187. maddesine göre, “Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır; ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir. Daha önce iki soyadı kullanan kadın, bu haktan sadece bir soyadı için yararlanabilir”.14 187. maddede yer alan düzenlemenin eşitlik ilkesine uygun olmadığı, Anayasa’ya, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne ve Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Kaldırılması Sözleşmesi’ne aykırı olduğu belirtilerek 06.11.2008 tarihinde verilen 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi’nde maddenin, “Aile Adı” kenar başlığıyla, “Eşler evlendirme memuruna yapacakları yazılı bildirim ile 10 Türkiye 1985 tarihinde onayladığı Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesine Dair Sözleşme’nin 16/1-g maddesinde yer alan “1. Taraf Devletler, kadınlara karşı evlilik ve aile ilişkileri konusunda ayırımı önlemek için gerekli bütün önlemleri alacaklar ve özellikle kadın erkek eşitliği ilkesine dayanarak kadınlara aşağıdaki hakları sağlayacaklardır: … g- Aile adı, meslek ve iş seçimi dahil karı ve koca için eşit kişisel haklar…” hükmüne çekince koymuş, 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi’nin 153. maddesinde 14.05.1997 tarihinde 4248 sayılı Kanun’un 1. maddesi ile yapılan değişiklik sonrası 1999 yılında çekinceyi kaldırmıştır. 11 Serap Helvacı/Gediz Kocabaş, “Fransız, Alman, İsviçre ve Türk Hukuklarında Kadının Soyadı”, Akif Aydın’a Armağan, Marmara Üniversitesi Hukuk FakültesiHAD, C. 21, S.2 (Özel Sayı), 2015, s. 616. 12 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun genel gerekçesi için bkz. TBMM Tutanak Dergisi, 21. Dönem, 3. Yasama Yılı, Sıra S. 723. 13 Turgut Akıntürk, “Türk Medeni Kanunu’nda Kadın-Erkek Eşitsizliği ve Giderilmesi”, Türk ve Alman Özel Hukukunda Kadın Sempozyumu, Ankara 2002, s. 77. 14 <https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.4721.pdf> Erişim Tarihi: 10.08.2023.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1