153 TBB Dergisi 2023 (168) Faruk ÖZALP Otonom aracın tanımlanması ve sınıflandırılması konusunda evrensel hukuk sisteminde kabul edilen yeknesak bir açıklama yoktur.35ABD’de Ulusal Karayolları Trafik Güvenlik İdaresi (National Highway Traffic Safety Administration-NHTSA) 2013 Mayıs ayında yayınladığı bir yazıda karayolu araçlarını, “No-Automation” olarak tanımlanan, tamamen insan kontrolünde olan hiç otonominin olmadığı 0-seviyesinden “Full Self-Driving Automation” olarak belirtilen insan kontrolüne gerek kalmayacak şekilde tam otonomlu olan 4’üncü seviye kadar bir sınıflandırma yaptı.36 NHTSA’ya göre self-driving olarak bilinen otonom araçlar, aracın çalışmasının direksiyon, hızlanma ve frenlemeyi kontrol etmek için doğrudan sürücü girişi olmadan gerçekleştiği ve araç oto sürüş modunda çalışırken sürücünün sürekli olarak karayolunu izlemesinin beklenmeyeceği şekilde tasarlanan araçlardır.37 Bu şekilde otonom araçların seviyelerini tanımlayan ilk kurum ABD Ulaştırma Bakanlığı’nın Ulusal Karayolu Trafik Güvenliği İdaresi oldu. NHTSA’nın yaptığı en üst otonom sürüş seviyesi tanımının çok geniş olduğu görüldüğünden Amerikan Otomotiv Mühendisleri Derneği (SAE) tarafından NHTSA tarafından yapılan çalışma temel alınarak seviye-0’dan seviye-5 kadar bir tanımlama yaptı. SAE ve NHTSA tarafından yapılan 0 ile 3 seviyesindeki otonom araç tanımları benzerdir. Fakat NHTSA’nın seviye-4 otonom tanımı, SAE tarafından seviye-4 ve seviye-5 olarak alt bölümlere ayrılarak yapılmıştır. Seviye-0’da kontrol tamamen sürücüdedir. Sistem uyarı mesajları verebilir, ancak buna uyup uymamak sürücülerin takdirindedir.38ABD kara yollarındaki araçlarında çoğu seviye-0’dadır. Sürücü, nesne ve olay algılama leme, arama sorgusu elde etme, sınıflandırma, tahmin problemleri konusu gibi birçok konuda başarılar elde etmiştir. Ayrıntılı bilgi için bkz. Abdulkadir Şeker/ Banu Diri/Hasan Hüseyin Balık, “Derin Öğrenme Yöntemleri ve Uygulamaları Hakkında Bir İnceleme”, Gazi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 2017, C. 3, S. 3, s. 50; Ayrıca bkz. Artificial Intelligence and Life in 2030(Stanford Raporu), s. 14-15. 35 Cemre Polat, Sözleşme Dışı Sorumluluk Hukukunda Otonom Sistemler, Doktora Tezi, Bilkent Üniversitesi 2022, s. 253. 36 Ulusal Karayolları Trafik Güvenlik İdaresi tarafından 31 Mayıs 2013 tarihinde yayınlanan politik yazıda sınıflandırma ile ilgili ayrıntılı açıklama yapılmıştır. Bkz. The Department of Transportation’s National Highway Traffic Safety Administration (NHTSA), A Preliminary Policy Statement Concerning Vehicle Automation<https://www.greencarcongress.com/2013/05/nhtsa-20130531. html>Erişim:13.04.2023. 37 31 Mayıs 2013 tarihinde yayınlanan NHTSA yazısı. 38 Sharma/Zheng, s. 5.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1