167 TBB Dergisi 2023 (168) Faruk ÖZALP Almanya Yapay zekâya ilişkin gelişmelerin artmasıyla birlikte kara yollarında seyir halinde olan otonom araçlar giderek çoğalmaktadır. Otonom araçların çoğalmasıyla trafik kazaları da olmakta ve bu konuda yasal düzenlemelere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu bağlamda başta Almanya olmak üzere birçok Avrupa ülkesi bu konuda bir dizi yasa kabul etmiştir. Almanya’da Federal Karayolu Araştırma Enstitüsü (Bundesanstalt für Straßenwesen-BASt) tarafından 2012 yılında yayınlanan raporda, otonom araçları O seviyesinden (driver only) 4’inci seviyeye (full automation) kadar derecelere ayırmıştır.86SAE görevlileri tarafından, BASt belgesi incelendikten sonra, BASt formülasyonu iki önemli değişiklikle birlikte büyük ölçüde benimsedi. SAE yaptığı değişiklikle BASt’ın “Dördüncü Seviye”sinin üzerine altıncı bir seviye olan “Beşinci Seviye”yi ekledi.87 İkinci olarak, SAE daha fazla tanım ve açıklayıcı içeriğe yer vermiş oldu. Bu bağlamda SAE, yatay ve dikey kontrol işlevlerinin yanı sıra çevrenin izlenmesi ve geri dönüş performansını içeren sürüş görevinin kesin bir tanımını uyguladı, ancak arıza durumunda sistemlerin geri çekilmesinin bekleneceği “minimum risk durumu” konusunda kararsız kaldı.88 26 Mart 2014 tarihinde BM Avrupa Ekonomi Komisyonu, 1968 tarihli Viyana Karayolu Trafiği Sözleşmesi’nde taraf ülkelerin toprakla86 Tom Gasser/Daniel Westhoff, BASt-study: Definitions of Automationand Legal Issues in Germany, German Federal Highway Research Institue, 25 July 2012, s. 3<https://onlinepubs.trb.org/onlinepubs/conferences/2012/Automation/ presentations/Gasser.pdf> Erişim: 10.04.2023. BASt tarafından yayınlanan raporda, tam otomasyon(fullautomation): Sistem yatay ve dikey kontrolünü tamamen ve kalıcı olarak devralır. Devralma talebine uyulmaması durumunda, sistem kendi kendine minimum risk durumuna geri dönecektir.Yüksek otomasyon(highautomation): Sistem yatay ve dikey kontrolü devralır; sürücünün artık sistemi sürekli olarak izlemesine gerek yoktur. Devralma talebi durumunda, sürücü belirli bir süre içinde kontrolü devralmalıdır. Kısmi otomasyon (partial automation): Sistem yatay ve dikey kontrolünü devralır, sürücü sistemi sürekli olarak izlemeli ve herhangi bir zamanda kontrolü devralmaya hazır olmalıdır. Sürücü Yardımı (driver automation): Sürücü yatay ve dikey kontrolü sürekli olarak kontrol eder. Diğer görevler yardım sistemi tarafından belirli bir dereceye kadar otomatikleştirilebilir. Yalnızca Sürücü-Sürüş otomasyonu yok (driver only): İnsan sürücü manuel sürüş görevini yerine getirir. Ayrıntılı açıklama için bkz. Gasser/ Westhoff, s. 3; BASt tarafından yapılan otonom seviyelerine ilişkin diğer açıklamalar için ayrıca bkz. Polat, s. 271-273. 87 Stayton/Stilgoe, s. 15. 88 Stayton/Stilgoe, s. 15.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1