173 TBB Dergisi 2023 (168) Faruk ÖZALP Yapay zekânın ceza hukukunda tanınması sorunu, özellikle otonom araçların karıştığı trafik kazaları sayısının artmasıyla ortaya çıktığı görülmektedir.110Sürücü kişi trafik kurallarına aykırı bir şekilde araç kullanırsa cezai sorumlulukla karşı karşıya kalabilmektedir. Ancak Sürücünün devre dışı bırakıldığı otonom araçlarda bu ihlal gerçekleştiğinde durum ne olacak? Yapay zekâ ürünü olan otonom bir araç kişiye çarparak öldürmesi veya yaralaması durumunda bu sorumluluğun birisine yüklenilmesi gerekecektir. Bu suç otonom araca yüklenir mi, bu durumda otonom aracın hareket ettiğini kabul etmiş olur muyuz? Ya da suç araç kontrolü yeniden kazanmayı başaramayan sürücüye veya belki de bu eyleme izin veren bir algoritma yaratan programcıya/yazılımcıya yüklenilir mi? Yoksa kader denilip suç kimseye atfedilemeyecek mi, doğa güçlerinin ya da tamamen kötü şansın neden olduğu bir şey olarak görülmeli mi? Yapay zekânın çok hızlı gelişmesiyle paralel olarak insan gibi davranma yeteneğine kavuşmasıyla birlikte bu durum, bizi çağdaş ceza hukuku teorisinin temelini oluşturan salt hareket kavramını yeniden gözden geçirmemize sevk edecek mi? Bu bağlamda yapay zekâ açısından cezai sorumluluğun doğması için bir yapay zekâ ürünün olan otonom araçlarını ceza hukukunun süjesi olan “gerçek kişi” statüsüne mi koyacağız? Ya da yapay zekâyı “elektronik kişi” olarak mı kabul edeceğiz veya hangi statüye koyacağız? Öncelikle bu hususları cezai sorumluluk kapsamında açığa kavuşturup, ardından da otonom araçlardan doğabilecek kast ve taksir sorumluluğuna değinerek, bu sorumluluğu yapay zekâ, yazılımcı, üretici, kullanıcı açısından değerlendirmeye çalışacağız. Sorumluluk Açısından Otonom Araçların Suçun Süjesi Olma Sorunu Ceza hukukunun süjesi insan olduğundan, doğal olarak yasada geçen suç tipinde açıklanan hareket bir insan tarafından gerçekleştirilebilir ve netice buna hareketiyle yol açan insana isnat edilebilir.111 Bu hareket iç dünyada gerçekleşen hareket olmayıp, dış dünyaya yansıyan ve dış dünyada etki yaratan bir hareket olmalıdır. Bu bağlam110 Laura Stănilă, “On theNecessity of Recognizing Artificial Intelligence as Subject to Criminal Law – The Case of Autonomous Vehicles”, Journal of Eastern European Criminal Law, 2019, Iss.2, s. 43. 111 Kangal, s. 53.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1