174 AB’nin AİHK’ya Katılımının AB Divanı’nın CETA’ya İlişkin Görüşü Işığında Değerlendirilmesi da ceza hukuku insandan sadır olmayan doğal ve toplumsal etkileri, değişiklikleri, hayvan hareketleri, tabiat olayları hareket olarak kabul etmez.112 Bu nedenle devletin cezalandırma yetkisinin tek muhatabı insandır. Ancak yapay zekâ özelliğine sahip araçların da insanlar gibi öğrenme ve karar verme yetkisine sahip olmaları ve otonom olarak hareket edebilmesi sebebiyle insan gibi cezalandırılıp cezalandırılmaması sorunu, özellikle günümüz itibariyle insanı taklit eden yapay zekânın hızla gelişmesiyle birlikte tartışılmaktadır. Bir yapay zekâ tarafından gerçekleştirilen faaliyetler ceza hukuku anlamında hareket olarak kabul edilip edilmemesi nedensellik açısından çok önemlidir. Ancak yapay zekâ, bir durumu algılayıp harekete geçecek şekilde tasarlandığında, harekete geçebileceği yerde harekete geçmeyip zararlı sonucun ortaya çıkmasına izin verirse meseleler biraz daha karmaşık hale gelir. İşte bu durumda yapay zekâ tarafından yapılan “seçimler” gerçek anlamda hareket olarak anlayıp anlamamamız hususu, çok önemli olan kişilik sorunu gibi diğer meseleleri nasıl algıladığımızla yakından bağlantılıdır.113 Çünkü yapay zekânın hukuka aykırı bir hareketinden dolayı sorumluluğu doğması için hukuki anlamda onu bir kişi olarak tanımlamak gerekir. Çağdaş hukuk sistemlerine bakıldığında sadece insanlar gerçek kişi kabul edilmekte ve kural olarak sadece insanların kişilik hakları bulunmaktadır. Çünkü gerçek kişiler insan olmaları nedeniyle iradeleri mevcut olacağından suçun süjesi gerçek kişi olacağı konusunda şüphe yoktur.114Kişi olmanın ne anlama geldiğine dair anlayış, insanın kendi iç dünyasına bakarak duygu, düşünce ve davranışlarını değerlendirme ve güçlü ve zayıf yönünün farkında olması ve geliştirme yeteneğiyle, diğer değişle bağımsız varlığımızı ve bunun geçmişe ve geleceğe uzanan sınırlarını algılama yeteneğimizle bağlantılı olmuştur. Mevut durum gelecekte değişebilecek ise de hâlihazırda yapay zekâ, insan deneyimine eşdeğer olarak değerlendirmemize olanak tanıyacak aynı derecede öz farkındalığa sahip değildir.115 Kişilik aynı 112 Artuk/Gökçen/Yenidünya, s. 237. 113 Dafni Lina, “Could AI Agents Be Held Criminally Liable: Artificial Intelligence and the Challenges for Criminal Law”, South Carolina Law Review, Spring 2018, Vol. 69, Iss. 3, s. 684. 114 Doğan Soyaslan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Yetkin Yayınları, Ankara 2012, 4. Baskı, s. 521. 115 Lina, s.684-685.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1