183 TBB Dergisi 2023 (168) Faruk ÖZALP reket sorumluluğunu doğurmaktadır.150Bu bağlamda bir yapay zekâ aracın olağan işleyişi sırasında önceden öngörülebilecek olumsuz bir neticenin meydana gelmesini önlemek için gerekli tedbirleri almayan programcı veya kullanıcı istenmeyen neticeden taksirli sorumluluğu doğacaktır.151 Burada önemli olan programcının veya kullanıcının bu gelişmeyi öngörüp öngöremeyeceği ve bunu önlemek için harekete geçebilecek konumda olup olmadığıdır.152 Yapay zekâ sistemlerinin tam olarak öngörülebilir olmayan şekillerde hareket ettiği bilindiğinden, bunların üretilmesi ve kullanıma sunulmasıyla ilgili dikkatsizliğin zarara, özellikle de çoğu zamanda mağdurunun yaralanmasına neden olabileceği son derece öngörülebilir bir durumdur.153Otonom araç, hafızasına işlenen veriler yoluyla veya lidar gibi bir sistemle bazen kişinin önceden ön görmediği şeyleri erkenden fark edebilir.154Otonom araç üreticileri veya geliştiricileri, araç üretirken veya geliştirirken makul özeni göstermemeleri halinde bu özensizlikten başkalarının zarar görebileceğini makul bir şekilde öngörebilirler. Bu bağlamda gerekli özeni göstermeyen araç üreticisi veya geliştiricisi öngörülebilen olumsuz neticeden kusuru oranından taksirli eylemden sorumlu olacaktır. Zira taksir, özünde, başkalarına zarar gelmesini önlemek için uygun ve makul özeni gösterme yükümlülüğü etrafında döner ve istenmeyen sonucun öngörülebilirliğine odaklanır.155Ancak taksirin hukuki esasını “neticenin öngörülebilme imkânı” kriteriyle açıklayan öngörülebilme teorisi, taksiri kaza ve tesadüften ayırmaktadır. Nitekim kaza ve tesadüf halinde, öngörülmesi ve önlenmesi imkânsız olan bir netice söz konusu olduğundan taksirden söz edilemez.156 Öngörülebilirlik konusunda bazı hukuk sistemleri daha önceden planlanmamış bir olayın meydana geleceğini sübjektif olarak öngörmesi, tahmin etmesi anlamına gelen fiili ve sübjektif öngörülebilirliği dikkate alırken, diğerleri ise yine daha önceden planlanmamış bir ola150 Soyaslan, s. 439. 151 Lina, s. 691. 152 Lina, s. 692. 153 Soh, s. 29-30. 154 Doğan, s. 3240. 155 Lina, s. 692. 156 Artuk/Gökçen/Yenidünya, s. 357.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1