186 AB’nin AİHK’ya Katılımının AB Divanı’nın CETA’ya İlişkin Görüşü Işığında Değerlendirilmesi pay zekâ sistemleri zihinsel unsur olarak hatalı, ihmalkar veya taksirli davranma yeteneğine sahip olabilmektedir.166Bu bağlamda düşünüldüğünde yapay zekâ bir tür yarı masum fail olarak kabul edilmesi halinde, suç işlemesi durumunda cezai sorumluluğu gündeme gelebilecektir. Gerekli tüm objektif dikkat ve özen yükümlülüğü yerine getirilmesine rağmen öngörülemez bir şekilde olumsuz netice gerçekleşirse kaçınılmaz olaydan dolayı ne otonom araç ne sürücü ne de programcı cezai olarak sorumlu olmayacaktır. Çünkü kaçınılmaz olay içinde gerçekleşen kazada özen yükümlülüğüne aykırılık bulunmadığı, kaçınılmaz olayı engelleyecek imkânsızlığı kimseden beklenilmeyeceğinden doğal olarak da sorumluluk da kimseye yüklenilemeyecektir. Örneğin bir çocuk öngörülemez biçimde aniden yola fırlarsa, trafik kurallarına uygun şekilde 80 km hızla seyir halinde olan otonom aracın beş metre mesafe kalınca aniden durması imkânsız olduğundan meydana gelen olumsuz neticeden sorumlu olmayacak.167Ancak hız sınırını aşması halinde, önleme imkânını iradi olarak ortadan kaldırdığı için meydana gelen neticeden taksirli sorumluluk doğacaktır.168Esasen bir mücbir sebep hali olan bu durumda netice öngörülsün ya da öngörülmesin iradesi dışında hareket eden fail neticeyi gerçekleştirmeye mecbur kaldığından, başka bir ifadeyle neticeyi önleme imkânından yoksun olduğu için cezai sorumluluğu yoktur.169 Ancak otonom araç böyle bir durumlarda aracı sağa kırarak kişi yerine daha az zarar verebilecek bir nesneye çarpması gibi ikili bir seçeneği göz önüne alacak şekilde özel olarak programlanabilirse ve bu durum ihmal edilmiş ise duruma göre araç yazılımcısı veya üreticisi olumsuz neticeden sorumlu olmalıdır. Örneğin yazılım geliştiriciler, otonom bir aracın nihai olarak nasıl davranacağını fiziksel olarak kontrol etmeseler bile, yine de bir otonom aracın oluşturduğu toplumsal riskleri belirleyebilecek ve ona göre programlandırabilecek konumdadırlar. 170Şayet aracın başka şekilde programlanabilmesi için önemli değişikliklere ihtiyaç duyan sübjektif bir cezai sorumluluk durumunda geçerlidir. Bu anlamda yapay zekâya uyarlanması adına en iyi model kusursuz sorumluluk modelidir. Ayrıntılı bilgi için bkz. Stănilă, s. 44-45. 166 Hallevy, Liability for Crimes Involving Artificial Intelligence Systems, s. 132-133. 167 Heinrich, s. 27-28. 168 Artuk/Gökçen/Yenidünya, s. 360. 169 Dönmezer/Erman, s. 963. 170 Soh, s. 24.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1