202 Mahkemeye Erişim Hakkı Kapsamında İdari Yargıda Parasal Sınırların Değerlendirilmesi davalı olarak […]” ifadesiyle 36. maddenin daha açık olduğu görülmektedir.4 AİHS 6. madde ise mahkemeye erişim hakkını açıkça tanımamakla beraber, “herkes davasını […] mahkeme tarafından […] görülmesini isteme hakkına sahiptir” deyişiyle mahkemeye başvurma hakkını zımnen tanımıştır.5 Nitekim aksinin veya sadece devam etmekte olan davalar bakımından bu hakkın kabulü devletlerin takdir yetkisini genişleterek kimi uyuşmazlık konuları bakımından mahkemelerin yetkisinin kaldırılarak hükümetin yetkili kılınması gibi keyfi sonuçlara neden olabilecekti. Ek olarak hakkın kullanılması bakımından usulü güvenceler öngören maddenin mahkemeye başvurma hakkını kapsam dışı bıraktığının düşünülmesi abesle iştigaldir.6 Bu doğrultuda demokratik bir toplumda adil yargılanma hakkının mahkemeye başvurma hakkı olmaksızın hakkaniyete uygun şekilde kullanılmasından ve korunmasından bahsetmek mümkün olmayacaktır.7 Bir başka deyişle hakkaniyete uygun yargılama için öncelikle mahkemeye erişim hakkının sağlanması şarttır.8 AİHS’in 6. maddesine göre maddenin güvencesinden yararlanabilmek için uyuşmazlık konusunun medeni hak ve yükümlülükler veya kişiye yöneltilen bir suç isnadına ilişkin olması gerekmektedir.9 İdari yargılamayla ilişkili uyuşmazlıkların madde kapsamında korunup korunmayacağına ilişkin ise tartışmalar bulunmaktadır. Buna göre ilk olarak devletin özel hukuk tüzel kişisi ve egemen sıfatıyla hareket ettiği durumlar arasında ayrım yapılarak özel hukuk tüzel kişisi olarak hareket ettiği haller kapsama alınmalıdır iddiasında bulunulmuştur. Ancak, nihayetinde, uyuşmazlık konusu hakkın niteliğinin asıl 4 Ahmet Ekinci, “Anayasa Mahkemesi’nin Bireysel Başvuru Kararlarında Mahkemeye Erişim Hakkı”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ankara 2014, C. 18, S. 3- 4, s. 823. Ayrıca meşru vasıta ve yollardan faydalanmak diyerek kanunun belirlediği yollara başvurarak ilgili makamlar vasıtasıyla hakkın aranmasına ilişkin tartışmalar için bkz.: Mesut Aydın, “Anayasa Mahkemesi Kararlarında Hak Arama Hürriyeti”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 2006, C. 61, S. 3, s. 5- 6. 5 Feyyaz Gölcüklü, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde ‘Adil Yargılanma’”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 1994, C. 49, S. 1, s. 207- 208. 6 Osman Doğru/Atilla Nalbant, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi Açıklama ve Önemli Kararlar, C. 1, 1. Baskı, Şen Matbaa, Ankara, 2012. s. 620. 7 Sibel İnceoğlu, Adil Yargılanma Hakkı ve Yargı Etiği, Şen Matbaa, Ankara, 2007, s. 10, 21. 8 İnceoğlu, s. 106. 9 1982 Anayasasının 36. maddesinin benzeri şekilde bir sınır getirdiğini, lafzına bakıldığında söylemek mümkün değildir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1