12 Evlendikten Sonra Kadınların Münhasıran Kendi Soyadlarını Kullanması Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne yapılan ilk başvuru37 ise Alman Medeni Kanunu’nun 1355. maddesine göre aile adı olarak kadının soyadının seçilmesi halinde erkeğin aile soyadı ile birlikte kendi soyadını kullanma talebinin İsviçre idari ve adli mercilerince reddedilmesinin Sözleşme’nin 8. ve 14. maddelerine aykırılık teşkil ettiğinden bahisle yapılmıştır. İsviçre savunmasında aile birliğinin korunması amacıyla aile adının seçiminde eşlere eşit haklar tanınmadığını belirtmiştir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararında, İsviçre Medeni Kanunu ile aile adı olarak erkeğin soyadının belirlenmesi halinde kadının kendi soyadını bu aile adının önünde kullanabilmesine imkân verildiğini, kadının soyadının aile adı olarak belirlenmesi halinde erkeğin önceki soyadını bu aile adının önünde kullanabilmesine imkan verilmediğini, bu imkanın verilmesinin aile birliğinin korunmasına etki etmeyeceğini, kadın-erkek eşitliğinin sağlanması gerektiğini belirtmektedir. Mahkeme kararında ayrıca, soyadının kişinin ait olduğu ailenin belirlenmesine dair klasik işlevi yanında kişinin sosyalleşebilmesi, kendini tanıtabilmesi için de önemli olduğunu belirtmektedir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin bu kararı soyadı konusunda kadın-erkek eşitliğinin sağlanması bakımından önemli bir adımdır. Bu karar sonrası İsviçre Medeni Kanunu’nda yapılan değişiklik ile aile soyadı olarak kadının soyadını seçmesi halinde erkeğin aile soyadının önünde kendi soyadını kullanabilme imkânı tanınmıştır. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi soyadına ilişkin vermiş olduğu başkaca kararlarında38 da soyadının önemini vurgulamaktadır. Mahkeme kararlarında, soyadının kişilerin mesleki hayatlarıyla birlikte özel ve aile hayatlarında diğer insanlarla sosyal, kültürel vb. ilişkiler kurabilmesi için, kendisini dış dünyaya tanıtabilmesi için, kişinin kimliği ve aile bağlarının belirlenmesi için gerekli ve önemli olduğunu belirtmiştir.39 37 Burghatz/İsviçre, AİHM, Başvuru No. 16213/90, K.T. 22 Şubat 1994. < https:// hudoc.echr.coe.int/tur#{%22languageisocode%22:[%22ENG%22],%22appno%22 :[%2216213/90%22],%22documentcollectionid2%22:[%22CHAMBER%22],%22ite mid%22:[%22001-57865%22]} > Erişim Tarihi:10.08.2023. 38 Stjerna/Finlandiya, AİHM, Başvuru No. 18131/91, K.T. 25/11/1994; Ntemletz/ Almanya, Başvuru No. 13710/88, K.T. 16.12.1992. 39 Ayşe Havutçu/Yasemin Kalkancı, “Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru Kararları Işığında Kadının Soyadı”, Yaşar Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 2, Aralık 2020, s. 137.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1