242 Adî Ortaklık Sözleşmesinin İspatı Meselesi rın üzerinde anlaşamadıkları ve uyuşmazlığın çözümünde etkili olabilecek çekişmeli vakıalar oluşturur ve bu vakıaların ispatı için delil gösterilir (HMK m.187/I). Sadece taraflarca ileri sürülen ve dayanılan vakıalar ispatın konusunu oluşturur. Hâkim kural olarak taraflarca ileri sürülmeyen vakıaları araştıramaz ve bunların taraflarca ispatını isteyemez. Delillerle ilgili olarak “kanunî delil sistemi” ve “serbest delil sistemi” olarak adlandırılan iki sistem kabul edilmektedir. Bunlardan ilki, bir yargılamada kullanılabilecek delillerin tek tek belirtildiği sistem olup, buna “katı (sıkı) delil sistemi” adı verilir. Bu sistem içerisinde Kanun’da belirtilenler dışında başkaca bir delilin kabul edilmesi mümkün değildir. Diğer sistem ise “serbest delil sistemi” olarak adlandırılan sistem olup, bu sistem içerisinde deliller konusunda bir sınırlama mevcut olmayıp, ispat aracı olabilecek her şey delil olarak kabul edilmiştir. Türk hukukunda geçerli olan sistem serbest delil sistemidir. Zira Hukuk Muhakemeleri Kanunu m.192’de Kanun’da düzenlenmemiş diğer delillerin gösterilmesinin ve incelenmesinin mümkün olduğu düzenlenmiştir. Yani Hukuk Muhakemeler Kanunu’nda delillere ilişkin yapılan sayma tahdidî bir nitelik taşımamaktadır. Bunun dışında kabul edilen delil sistemine göre delillerin nasıl değerlendirileceğine göre de bir ayrım yapılması gerekir. Buna göre birinci sistem, “vicdani delil sistemi” veya “delillerin serbestçe değerlendirilmesi”, diğeri de hâkimin kesin delillerle bağlılığının söz konusu olduğu “kanunî delil sistemi” dir. Türk Medeni Kanunu ve Borçlar Kanunu’nun İsviçre’den iktibas edilmesinin ardından yürürlükten 2011 yılında kaldırılan ancak mevcut 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun temelini teşkil eden 1086 sayılı Hukuk Usûlü Muhakemeleri Kanunu da İsviçre Neuchâtel Kantonu’nun 1925 tarihli Medenî Usûl Kanunu’ndan alınmış olup, Neuchâtel Kantonu’ndan usûl hükümleri alınırken bu kantonda geçerli olan delil sistemi benimsenmemiş; Fransız Medenî Kanunu’ndaki kesin delille ispat zorunluluğu kabul edilmiştir. Bu şekilde Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ve bu Kanun’daki ispat rejimi temel esasları ile aynı şekilde kabul eden 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu hukukî işlemler bakımından kanunî delil sisDeğerlendirilmesi, Kazancı Hukuk Yayınları No: 84, İstanbul 1990, s. 114 vd. Ayrıca bkz. M. Kâmil Yıldırım, “İsviçre Federal Usul Kanunu Taslağında İspat Hukuku ve Özellikle İspat Hakkı”, Prof. Dr. Özer Seliçi’ye Armağan, Seçkin, Ankara 2006, s. 679 vd., Ahmet Başözen, Medenî Usul Hukukunda İlk Görünüş İspatı, Adalet Yayınevi, Ankara 2010, s. 12 vd.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1