15 TBB Dergisi 2023 (168) İmge IŞIKLAR ÜLGEN önlemleri güçlendirmelerini önermektedir.50 Birleşmiş Milletler de konuya ilişkin uluslararası metinlerinde kadın-erkek eşitliğine vurgu yapmakta ve taraf Devletlerin eşitliği sağlama konusunda gerekli önlemleri almalarını belirtmektedir. Birleşmiş Milletler Genel Meclisi tarafından 19 Aralık 1966’da kabul edilen ve Türkiye bakımından 23 Aralık 2003 tarihinden itibaren hüküm doğurmaya başlayan Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi’nin 3. maddesinde “Bu Sözleşmeye Taraf Devletler, bu Sözleşmede yer alan bütün kişisel ve siyasal hakların kullanılmasında eşit haklar sağlamayı taahhüt eder” hükmü yer almaktadır. Sözleşme’nin 23. maddesinin 4. fıkrasında “Bu Sözleşmeye taraf Devletler, eşlerin evlilik konusunda, evliliğin devam ettiği sürece ve boşanmada eşit hak ve yükümlülüklere sahip olmaları için gerekli önlemleri alır. Boşanma halinde çocukların korunması için gerekli hükümler konur” hükmü yer almaktadır. Bu hüküm, AİHS’nin 7 No.’lu Protokolü’nün51 5. maddesine temel teşkil etmektedir. Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi’nin (CEDAW)52 16. maddesinin 1.fıkrasının g bendinde “Taraf Devletler kadınlara karşı evlilik ve aile ilişkileri 50 Bakanlar Komitesi’nin medeni hukukta eşlerin eşitliğine dair (söz konusu Protokol’den önce kabul edilen) 27 Ekim 1978 tarihli, (78) 37 sayılı Kararının 6. Paragrafı soyadına ilişkin eşitsizliklerin giderilmesi adına “6. ...eşlerden birinin kendi soyadını değiştirerek diğerinin soyadını almasını yasal bir zorunluluk olmaktan çıkartmak üzere bir düzenlemeye gidilmesi ve bu yapılırken aşağıdaki örnek sistemlerden birine bağlı kalınması: i. eşlerin ortak bir soyadı, özellikle de eşlerden birinin soyadı, her iki eşin soyadlarının birleştirilmesiyle oluşan bir soyadı ya da her iki eşe de ait olmayan bir soyadı üzerinde anlaşması; ii.her iki eşin de evlilikten önceki soyadlarını değiştirmemesi iii.yasalar uyarınca ortak soyadının her iki eşin soyadlarının birleştirilmesi suretiyle oluşturulması” şeklinde bir kısım çözümler önermektedir. 51 Protokol 22 Kasım 1984 tarihinde imzaya açılmış ve 1 Kasım 1988 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Türkiye, Protokol’ü 14 Mart 1985 tarihinde imzalamış ise de onaylanması 2016 yılında olmuş ve Protokol, Türkiye bakımından 1 Ağustos 2016 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 52 11.6.1985 tarih, 3222 sayılı “Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesinin Uygun Bulunduğuna Dair Kanun”, 01.07.1985 T., 85/9722 s. Bakanlara Kurulu kararı ile onaylanmıştır. Sözleşme, (RG.14.11.1985 tarih, 18898 s.) Türkiye bakımından 19.01.1986 tarihinde yürürlüğe girmiştir. “Türkiye, 19 Ocak 1986’da sözleşmeyi onaylarken Medeni Kanun’un aile ilişkilerini düzenleyen bazı hükümlerinin, Sözleşme’nin 15. ve 16. maddeleriyle uyumlu olmayabileceğine yönelik bir çekince koymuştur. 30 Eylül 1999 tarihinde bu çekincesini kaldırmıştır”. Ünal Tekeli/Türkiye, AİHM, Başvuru No. 29865/96, K.T. 16.11.2004, Paragraf 48.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1