278 Yargı Kolunu Değiştiren Görevsizlik Kararlarında Hükmedilen Vekâlet Ücretinin Mahkemeye Erişim Hakkı Bağlamında İncelenmesi Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun “Yargılama giderlerinin kapsamı” başlıklı 323’üncü maddesinde, “vekille takip edilen davalarda kanun gereğince takdir olunacak vekâlet ücreti”nden bahsedilmiş, 330’uncu maddesinde de “vekil ile takip edilen davalarda mahkemece, kanuna göre takdir olunacak vekâlet ücreti, taraf lehine hükmedilir” hükmü düzenlenmiştir.5 Anayasa Mahkemesi de diğer yargılama giderleri gibi, davanın kaybedilmesi durumunda karşı taraf lehine hükmedilen vekâlet ücretinin mahkemeye erişim hakkını sınırlandırdığını kabul etmektedir.6 İdareye karşı açılan davalarda, davacının davasını kaybetmesi durumunda aleyhine vekâlet ücretine hükmedilmesi, mahkemeye erişim hakkı bakımından birçok sorunu da beraberinde getirmektedir. Böyle bir uygulama ile birlikte idareye karşı yersiz davaların açılmasının önüne geçileceği söylenebileceği gibi; bu durum, vatandaşların davayı kaybetme ve bunun sonucu olarak vekâlet ücreti ödeme korkusu ile idareye karşı dava açmaktan çekinmelerine de yol açabilmektedir. İdarenin eylem ve işlemlerinin yargı organlarınca denetlenmesinin hukuk devleti ilkesinin en önemli unsurlarından birisi olduğu göz önünde bulundurulduğunda; vekâlet ücretinin, vatandaşların idareye karşı dava açmaktan çekinmesine yol açmasının mahkemeye erişim hakkından öte hukuk devletinin hayata geçirilmesi bakımından da son derece önemli olduğu anlaşılmaktadır.7 Yukarıda da ifade edildiği üzere, idareye karşı açılan davaların kaybedilmesi durumunda davacı aleyhine vekâlet ücretine hükmegündelik, yol ve konaklama giderleri, vekille takip edilen davalarda konun gereğince takdir olunacak vekalet ücreti, yargılama sırasında yapılan diğer giderler. Bkz. Turgut Candan, Açıklamalı İdari Yargılama Usulü Kanunu, Yetkin, 2017, Ankara, s.822-823. 5 Doktrinde yer alan bir tanıma göre yargılama giderleri, “davanın taraflarının, açılmış olan bir davanın görülmesi ve sonuçlanması için ödemekle yükümlü oldukları bedellerin toplamı(dır)”. Hüsnü Aldemir, Hukuk Davalarında Yargılama Giderleri, Seçkin, 2000, Ankara, s.1. 6 Anayasa Mahkemesi, Başvuru No: 2013/1619, 02.10.2013, Resmî Gazete, 15.11.2013, S.28822. Çalışmanın devamında, bu karara ayrıntılı olarak yer verilecektir. 7 İdarenin yapmış olduğu işlem ve eylemler sadece yargı organları tarafından değil, TBMM tarafından ya da TBMM adına denetlendiği gibi Cumhurbaşkanı, çeşitli denetim kurum ve kurulları ve bizatihi idarenin kendisi tarafından da denetlenmektedir. Ancak yargı denetimi dışındaki denetim yollarının idarenin yapmış olduğu işlem ve eylemlerin denetlenmesinde tam anlamıyla etkili ve yeterli olduğunu söylemek mümkün değildir. Yargı denetimi, idare üzerinde uygulanan en nesnel ve etkili bir denetim yoludur. Metin Günday, İdari Yargılama Hukuku, Turhan Kitabevi, 2022, Ankara, s.51-52.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1