19 TBB Dergisi 2023 (168) İmge IŞIKLAR ÜLGEN ma yarattığı savı da yerinde değildir. Anayasa’nın 10. maddesinde öngörülen eşitlik, herkesin her yönden aynı kurallara bağlı olacağı anlamına gelmez. Kişilerin haklı bir nedene dayanarak değişik kurallara bağlı tutulmaları eşitlik ilkelerine aykırılık oluşturmaz. Durum ve konumlarındaki özellikler kimi kişilerin ya da topluluklar için değişik kuralları ve uygulamaları gerekli kılabilir. Yasakoyucunun aile soyadı olarak kocanın soyadına öncelik vermesi belirtilen haklı nedenler karşısında eşitlik ilkesine aykırılık oluşturmamaktadır”.57 gerekçesiyle itiraza konu hükmün Anayasa’nın 12. ve 17. maddelerine aykırı olmadığına karar vermiştir. Anayasa Mahkemesi kararının gerekçesinde aile birliğinin korunması için yasakoyucunun erkeğin soyadının aile soyadı olarak kullanılması yönünde bilinçli bir tercih yaptığını belirtmiş, bu tercihin gerekçesi olarak “kamu yararı, kamu düzeni ve kimi zorunluluklar”58 nedenlerini ifade etmiştir. Her ne kadar kararda haklı bir nedenle eşitlik ilkesine aykırı yasal düzenleme yapılabileceği belirtilmiş ise de itiraza konu hükmün düzenlenişine ilişkin ifade edilen nedenlerin somut ve haklı olmadığı ortadadır. Ayrıca kadının evlendikten sonra eşinin soyadının önünde kızlık soyadını kullanabilme olanağının da bulunduğu belirtilmiş ise de karar bu yönüyle de tartışmaya açıktır. Kadına böyle bir hak tanınsa da kadının evlendikten sonra soyadının değişmesi zorunlu tutulmaktadır. Erkeğin doğumla kazandığı soyadı evlendikten sonra aynı kalırken, kadının soyadının değişmesi ya da doğumla kazandığı soyadını eşinin soyadıyla birlikte kullanmasının zorunlu tutulması eşitlik ilkesine aykırıdır. Anayasa Mahkemesi kararında bu durumu göz ardı ederek toplumdaki ataerkil bakış açısını kararına taşımıştır. Kararda Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi’ne değinilmemektedir.59 Türkiye Sözleşme’nin konuyla ilgili olan 16. maddesinin 1. fıkrasının g bendine koymuş olduğu çekinceyi Anayasa Mahkemesi’nin kararından sonraki bir tarihte, 30 Eylül 1999’da kaldırmıştır. 57 Anayasa Mahkemesi, 1997/61 E. ve 1998/59 K. sayılı, 29.09.1998 < https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Dosyalar/Kararlar/KararPDF/1998-59nrm.pdf > Erişim Tarihi: 10.08.2023. 58 Kararda paragraf numarası bulunmadığından ilgili paragraf gösterilememiştir. 59 Ünal Özkorkut, s. 28.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1