365 TBB Dergisi 2023 (168) M. Eymen KURT - Barış Can TUNA - Mert ÇUKADAR dırlar. Bu gerekliliklerden biri de kanuna göre “belirleyici bilgilendirmelerdir” (decisive information). 9 Gündelik hayatta, taraflar arası bilgi eşitsizliği kaçınılmaz bir olgudur ve hile, aşırı yararlanma gibi dürüstlük kuralı kaynaklı kurumlara yol açabilmektedir. Bu tür kurumların henüz devreye girmeden ortaya çıkmasının engellemesi bakımından söz konusu madde kanımızca gayet yerinde bir düzenlemedir. Hollanda hukukunda dürüstlük kuralına farklı bir perspektifinden bakılmaktadır. Hollanda Medeni Kanunu’nun 6. maddesine göre kişiler, Kıta Avrupası’ndaki diğer çoğu ülkenin aksine, karşı tarafın menfaatleri ve beklentilerine göre değil, ancak mantık ve eşitliğin gerekliliklerine göre davranmak zorundadırlar.10 Her ne kadar dayanak noktaları farklı olsa da mantık ve eşitliğe göre dürüstlük kuralını yorumlamak pratikte pek bir fark yaratmayacağı için buradaki tanım farklılığı bir önem arz etmez. Çünkü sözleşmenin karşı tarafı diğer tarafla eşit olduğunu haklı olarak varsayar ve menfaatlerini mantık ilkeleri çerçevesinde belirler, diğer taraf da eşitlik ve mantık ilkelerine uyduğu vakit zaten karşı tarafın menfaat ve beklentilerini karşılamış olur. İktisap edilmiş olması nedeniyle Türk ve İsviçre Medeni Kanunlarını beraber inceleme konusu yapmak yerinde bir uygulama olacaktır: Türk ve İsviçre Medeni Kanunlarının 2. maddesinde dürüstlük kuralı için genel bir norm düzenlenmiştir. Bu maddenin, diğer kanun maddelerinin nasıl uygulanacağını belirleyen, maddelerin yorumlanmasında yol gösteren ve kişilere ödevler yükleyen genel bir norm olduğu kabul edilmektedir.11 Buna göre, taraflar “haklarını kullanırken ve yükümlülüklerini yerine getirirken dürüstlük kurallarına uymak zorundadır, ayrıca bir hakkın açıkça kötüye kullanılması hukuk düzeni tarafından korunmaz” (TMK/ZGB 2).12 Bununla birlikte, Avrupa Kıtasını genel olarak değerlendirebilmek adına dürüstlük kuralını Avrupa Sözleşme Hukuku İlkeleri (PECL) 9 Madde 1112-1’e göre eğer bir bilgi sözleşmenin içeriğiyle veya tarafların statüsüyle ilgili doğrudan ve zorunlu bir ilişkisi içerisinde ise o bir belirleyici bilgidir ve bilen taraf bilmeyen tarafı bu konuda bilgilendirmek zorundadır. 10 Litvinoff, s. 1651-59. 11 Uçaryılmaz, s. 49-50 12 Farklı olarak bu kanun, kişileri yükümlülüklerinin yanısıra haklarını da kullanırken dürüstlük kuralına uymalarını şart koşmuştur. Ancak diğer ülkelerin kanunlarının da en azından zımni olarak hakların kullanımını da kapsadığı söylenebilir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1