366 Angloamerikan ve Kıta Avrupası Hukuk Sistemlerinde Aşırı Yararlanma: Dürüstlük Kuralı Üzerinden Bir Bakış kapsamında değerlendirmek gerekmektedir.13 PECL’in içeriğinde dürüstlük kuralı da yer almaktadır. Buna göre bu kavramın maksadı, toplumsal hoşgörü, adalet ve makullük prensiplerini ekonomik hayata entegre edebilmektir. PECL 1201. madde gereğince dürüstlük kuralı bağlayıcıdır. Yani, “dürüst iş yapma” sadece hukukun genel ilkelerini yorumlamak bakımından bir araç değil; bizzat pozitif bir varlığı olan, sözleşme hukukunun özü niteliğinde evrensel bir ilkedir. Bu bakımdan dürüstlük kuralının, diğer ilkelere nazaran bir üstünlüğünün bulunduğu ve hakkaniyete aykırı durumlarda diğer ilkelerin uygulanabilmesini engelleyebildiği kabul edilir.14 Japon Hukuku her ne kadar ne Angloamerikan ne de Kıta Avrupası hukuku temelli kabul edilse de Japon Medeni Kanunu, Kıta Avrupası’ndan iktibas edildiği için bu kanunda dürüstlük kuralının yerini inceleyip karşılaştırma yapmak yerinde olacaktır. İkinci Dünya Savaşı sonrası yapılan düzenlemelerde Japon Medeni Kanunu’nun birinci maddesine ikinci fıkra olarak “hakların kullanılması ve borçların yerine getirilmesinin dürüstlük kuralına uygun şekilde yapılacağı” eklenmiştir. Bir sonraki fıkrada da hakkın kötüye kullanılması yasağından bahsedilerek Türk-İsviçre Medeni Kanunu ile oldukça paralel düzenleme yapılmıştır. Dürüstlük kuralına bir bütün olarak, çerçeve şeklinde yer verilmiştir. Keza bu yüzden, Japon yargısı kanunda yer almayan ilkeleri yorumlarken dürüstlük kuralından hareket etmektedir.15 Özetle şu söylenebilir ki Japon Medeni Hukuku dürüstlük kuralı bakımından Kıta Avrupası ve özellikle Türk-İsviçre uygulaması ile paralel bir düzenlemeye sahiptir.16 13 Ole Lando İlkeleri olarak da bilinen PECL esas olarak Avrupa Birliği üyesi ülkeler arası ortak bir sözleşme hukuku yaratmayı amaçlamaktadır ve ulusal sözleşmelere de uygulanabildiği için iç hukukları da etkilemektedir. 14 Uçaryılmaz, s. 532 15 Hatta, 1984 tarihli bir olayda bir diş hekimi, bir daireyi muayenehane amaçlı satın almak amacında olduğunu bildirmiş ve bunun üzerine emlak komisyoncusu müzakereler sırasında bu daireyi muayenehane şeklinde dizayn ettirmiştir. Ancak diş hekimi sonradan bu daireyi almaktan vazgeçmiştir. Japon Temyiz Mahkemesi bu olayda, diş hekiminin sözleşme müzakerelerindeki sorumluluğuna (Culpa in Contrahendo) giderek onu masraflardan sorumlu tutmuş ve bunu Japon Medeni Kanunu 1. maddesinin ilk fıkrasında kendine yer bulan dürüstlük kuralına dayandırmıştır. (Kılınç, 2019) 16 Ayşe Nur Kılınç, “Japon Sözleşme Hukukunun Temel İlkeleri ve Japon Medeni Kanunundaki Güncel Gelişmelere Genel Bir Bakış”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2019, C. 14, S. 2, 457-492.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1