389 TBB Dergisi 2023 (168) M. Eymen KURT - Barış Can TUNA - Mert ÇUKADAR edimler arasında ekonomik denge kurulmasını sağlayan çok yararlı ve geçerli yasal bir mekanizmadır” diyerek değinmiştir. 99 ABD doktrininde en çok atıf yapılan akademisyenlerden olan Llewellyn de ölçüsüzlüğün dürüstlük kuralından kaynaklandığını belirtir. Llewellyn’e göre dürüstlük kuralı ve ölçüsüzlük arasında doğrudan bir bağlantı vardır çünkü UCC kişileri borçların ifası ve diğer tüm sorumluluklarda dürüstlük kuralına uymakla yükümlü kılmaktadır.100 Ölçüsüzlüğün usulî ve maddi şartlarının sağlanabilmesi ancak yararlanan tarafın dürüstlük kuralına aykırı davranmasıyla ortaya çıkabilir. Bu durumu destekler nitelikte, 1950-1960 arasında ölçüsüzlük kavramını daha detaylı açıklayan pek çok kararda mahkemeler, karşısındaki kişiden ölçüsüzce yararlandığı iddia edilen kişinin “dürüstlük ve iyiniyetinin eksikliğine” odaklanmışlardır.101 Kugler v. Romain davasında mahkeme bu durumu şöyle açıklamıştır: “Ölçüsüzlük maddesi tarafından tasarlanan örnek davranış modeli iyi niyet, dürüstlük ve adil pazarlığın gözetilmesidir”. 4.2. Aşırı Yararlanma ve Dürüstlük Kuralının İktisadi Paralelliği Son olarak, dürüstlük kuralı ve aşırı yararlanma kavramlarının ekonomik analizi üzerinde durduğumuz takdirde, bu iki kavramın ekonomik mantığının birbirlerine paralel olduğu gözlemlenecektir. Bu iki kavramı incelemek için, ilk olarak hukuk ve ekonomi alanının analiz türlerini, sözleşme hukuku ile bu akımın arasındaki ilişkiyi açıklayacağız. Hukukun ekonomik analizi,102 hukukun incelenmesinde iktisadi kavramlardan ve metotlardan yararlanan bir akımdır. Öğretide, ekonomik analizin pozitif veya normatif olabileceği kabul edilir.103 Pozitif 99 Y. 1. HD. E. 1978/2699, K. 1978/3106 T. 22.3.1978 100 Karl N. Llyweyn, The Common Law Tradition Deciding Appeals, Boston/Toronto, Little/Brown & Co., 1960, s. 369. 101 Hunter Jr, s. 153-155 102 Uluslararası literatürde “law and economics”, yahut “economic analysis of law” diye adlandırılan bu kavram, Türkçeye “hukuk ve ekonomi” veya “hukukin ekonomik/iktisadi analizi” olarak çevrilmiştir. İşbu yazıda bu üç Türkçe kavram birbirinin yerine geçecek şekilde kullanılmıştır. 103 Kerem Cem Sanlı, Hukuk ve Ekonomi Öğretisi ve Haksız Fiil Hukukunun Ekonomik Analizi, (Danışman: Cevdet Yavuz) Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1